|
 |
|||||||||||||||||||||||||||||||
Nasza szkoła
|
MORZE BAŁTYCKIE - ZASOBY NATURALNE
Zasoby żywe Do żywych zasobów Bałtyku należą prawie wyłącznie ryby. Podstawowymi gatunkami łowionymi na Bałtyku są: śledź, dorsz i szprot, ale ważne są również płastugi (stornia, gładzica, skarp) oraz ryby wędrowne (łosoś, troć, węgorz). Lokalnie niewielkie znaczenie użytkowe mają: belona, węgorzyca, motela, ostropłetwiec, sieja, sielawa i stynka.
Od II wojny światowej połowy wszystkich gatunków użytkowych Bałtyku systematycznie rosły osiągając swoje maksimum w latach 70/tych/ i 80/tych/. Było to spowodowane zarówno zwiększaniem się intensywności eksploatacji rybackiej, jak również wzrostem żyzności morza. W latach 90/tych/ trend ten załamał się, co jest szczególnie widoczne na przykładzie dorsza. Ogólne połowy dorsza na Bałtyku zmalały z 442 tys.ton w 1984 roku do 41 tys. ton w 1993 roku. Przyczyną tego była stagnacja wód głębinowych Bałtyku (brak odświeżających wlewów i w rezultacie spadek zasolenia, który uniemożliwiał prawidłowy rozwój składnej ikry). Spadek połowów niektórych gatunków zwrócił uwagę na konieczność ochrony i lepszego gospodarowania żywymi zasobami Bałtyku. Odłów ryb bałtyckich jest regulowany porozumieniami międzynarodowymi, zawartymi w Konwencji Gdańskiej z 1973 roku. Limity połowowe wyznaczane są przez Międzynarodową Komisję Rybołówstwa Bałtyckiego (International Baltic Sea Fishery Commission IBSFC), która określa całkowity dopuszczalny zakres połowów na Bałtyku oraz dokonuje podziału limitów połowowych w narodowych strefach rybackich. Dla zapewnienia odnawialności zasobów stosuje się program ochrony ryb. Poprzez wprowadzanie okresów i obwodów ochronnych ogranicza się dostęp do tarlisk i miejsc wzrostu narybku. Odpowiednie przepisy określają parametry środków technicznych stosowanych w rybołówstwie np. wielkość oczek w sieciach rybackich. Kontroli podlega również moc łowcza statków rybackich, która wzrosła znacznie wskutek wprowadzenia akustycznych metod poszukiwania ryb, a także pojawienia się możliwości łowienia w pobliżu przeszkód na dnie. W przypadku niektórych gatunków stosuje się zarybianie. W ten sposób zasila się niewielką dziką populację łososia i w rezultacie aż 90% łowionych łososi pochodzi z materiału zarybieniowego. Dzięki tym szeroko zakrojonym, kompleksowym działaniom ochronnym, trend spadkowy połowów został zahamowany i sytacja większości gatunków zaczyna się poprawiać. Pozwala to myśleć optymistycznie o przyszłości rybołowstwa bałtyckiego. Bogactwa mineralne Na dnie Bałtyku odkryto wiele surowców mineralnych, m.in. ropę naftową, gaz ziemny, kruszywa (żwir, piaski), bursztyn i minerały ciężkie.
Na dnie Morza Bałtyckiego kryją się znaczne zasoby materiałów budowlanych: głazów, żwirów, otoczaków i piasków. Są one eksploatowane głównie przez Danię, Szwecję, Finlandię i Łotwę. W polskiej strefie Morza Bałtyckiego znaleziono znaczne ilości materiałów budowlanych na Ławicy Słupskiej, Ławicy Odrzańskiej i w okolicy Koszalina. W chwili obecnej trwają przygotowania do podjęcia eksploatacji przemysłowej na Ławicy Słupskiej. Należy podkreślić, że pozyskiwanie tych surowców z dna morskiego musi być bardzo ostrożne i przemyślane, gdyż intensywne prace wydobywcze naruszają równowagę ekologiczną i mogą doprowadzić do zniszczenia cennych zespołów roślinnych i zwierzęcych.
Największe złoża bursztynu znajdują się wzdłuż południowego wybrzeża Bałtyku od Chłapowa po Półwysep Sambijski (ok.200 km2). Obecnie bursztyn na skalę przemysłową eksploatowany jest jedynie w rejonie Półwyspu Sambijskiego, w rejonie kaliningradzkim. Minerały ciężkie (ilmenit, rutyl, cyrkon, granat, magnetyt) występują w Bałtyku w postaci złóż rozsypiskowych o niewielkiej powierzchni i małej miąższości, co ogranicza możliwość ich wykorzystania gospodarczego. Największe złoża znajdują się wzdłuż południowego wybrzeża Bałtyku (od Mierzei Kurońskiej po Rostok) oraz w rejonie Oulu w Finlandii. W strefie polskiej pierwsze złoże zlokalizowano na Ławicy Odrzańskiej.
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
