|
Bałtyckie Jezioro Lodowcowe |
 |
Utworzyło się około 12 tysięcy lat temu z wód topniejącego lodowca.
Zajmowało obszar dzisiejszego Bałtyku właściwego, a jego poziom był o
ponad 20 m wyższy od ówczesnego poziomu oceanu. Nadmiar wód słodkich
spływał prawdopodobnie w kierunku północno-wschodnim do Morza Białego.
Przypuszcza się, że również na zachodzie mogło istnieć wąskie
połączenie z Morzem Północnym. Surowy, arktyczny klimat, zbliżony do
klimatu współczesnej Grenlandii, nie sprzyjał rozwojowi roślin i
zwierząt - fauna i flora wód Jeziora Lodowcowego były bardzo ubogie,
składały się głównie z gatunków słodkowodnych. |
|
Morze Yoldiowe (10 - 9 tysięcy lat temu) |
 |
W wyniku cofania się lodowca, na obszarze południowej Szwecji
stopniowo wyłaniał się pomost lądowy, oddzielający Bałtyk od oceanu.
Około 10 tysięcy lat temu został on przełamany i rwąca rzeka wód
bałtyckich ruszyła na zachód, aż do wyrównania poziomu z oceanem.
Następnie przez otwarte połączenie z Morzem Północnym zaczęła napływać
słona woda oceaniczna. Jezioro stopniowo przekształcało się w zbiornik
morski, który nazwano Morzem Yoldiowym od dominującego w nim małża
Yoldia (Portlandia) arctica. Przypuszcza się, że w okresie tym
istniało jeszcze połączenie z Morzem Białym i tą drogą napływały do
ówczesnego morza gatunki arktyczne, z których część przetrwała w
Bałtyku do dziś. |
|
Jezioro Ancylusowe (9 - 7 tysięcy lat temu) |
 |
Około 9 tysięcy lat temu lodowiec niemal całkowicie stopniał i
uwolniony od ogromnego ciężaru ląd obecnej Skandynawii zaczął się
podnosić. W efekcie nastąpiło odcięcie Bałtyku od wód oceanicznych i
przekształcenie Morza Yoldiowego w ogromne wysłodzone jezioro,
zasilane wodami rzek i strumieni spływających z resztek lodowca.
Zasiedliła je typowa fauna słodkowodna, gatunki morskie niemal
całkowicie wyginęły. Szczególnie licznie występował ślimak przytulik -
Ancylus fluviatilis, od którego nazwano powstały zbiornik
Jeziorem Ancylusowym. Nastąpiło znaczne ocieplenie klimatu. |
|
Morze Litorynowe (7 - 3 tysiące lat temu) |
 |
Wskutek podniesienia się poziomu oceanu, około 7 tysięcy lat temu,
nastąpiło połączenie Jeziora Ancylusowego z Morzem Północnym przez
cieśniny duńskie. Napływ wód oceanicznych spowodował wzrost zasolenia
i kolejne przekształcenie Bałtyku w zbiornik słonawowodny, w którym
zasolenie było o 5-6 ‰ wyższe niż obecnie. Wraz z wodami oceanicznymi
dostała się tu fauna i flora borealna, występująca w Bałtyku do dziś.
Dominującym gatunkiem był ślimak pobrzeżek Littorina littorea.
Nastąpiło dalsze ocieplenie klimatu, temperatura u południowych
brzegów Bałtyku była 2-3°C wyższa od dzisiejszej. |
|
Bałtyk współczesny |
Z końcem okresu litorynowego (ok.3 tys. lat temu) nastąpiło ponowne
podniesienie się dna w cieśninach duńskich. Spowodowało to słabszy
dopływ wód oceanicznych z Morza Północnego i obniżenie zasolenia
Bałtyku. Powstało typowe morze słonawe, jakie znamy dzisiaj. |
|
|
|
|
Gatunki przewodnie poszczególnych faz rozwoju
Bałtyku
|
|
Morze Yoldiowe
|
Jezioro Ancylusowe
|
Morze Litorynowe
|
|
|
|
|
|
Nasza szkoła
