FESTIWAL POLSKICH SZTUK WSPÓŁCZESNYCH "R@PORT"

I edycja: Gdynia, maj 2006

Na mapie teatralnej Polski od wielu lat brakuje ważnego projektu festiwalowego, który pozwalałby na coroczny ogląd stanu polskiej dramaturgii współczesnej i jednocześnie dawałby obraz rzeczywistej obecności polskich sztuk współczesnych na scenach całego kraju. Pragniemy to wreszcie naprawić.
Sądzimy także, iż Gdynia, miasto otoczone legendą czasów II Rzeczpospolitej i obchodzące właśnie w roku 2006 osiemdziesięciolecie swego powstania, może być najlepszym miejscem dla realizacji takiego pomysłu.
Teatr Miejski im. Witolda Gombrowicza, kontynuując strategię budowy swojego nowego wizerunku jako wizytówki kulturalnej Gdyni, przedstawia projekt Festiwalu Współczesnego Teatru R@Port. Dołączenie do imprez promujących kino i muzykę trzeciej, równie ważnej dyscypliny sztuki, jaką jest teatr, wzmocniłoby w sposób niekwestionowany wizerunek Gdyni jako miasta przyjaznego artystom, o dużym potencjale kulturotwórczym. Zainicjowanie festiwalu już w 2006 roku mogłoby stać się istotnym punktem obchodów 80-lecia Gdyni.

PROGRAM FESTIWALU

Podczas pierwszej edycji Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych R@Port w dniach 17 - 21 maja 2006 będzie można obejrzeć m.in.:

środa 17 maja

godz. 18.00 spektakl Teatru im. Wilama Horzycy w Toruniu - Ślub Witolda Gombrowicza w reż. Elmo Nuganena

czwartek 18 maja

godz. 10.00 pokaz teatru telewizji - Michał Walczak Podróż do wnętrza pokoju (85') - miejsce prezentacji: Teatr Miejski

godz. 12.00 pokaz teatru telewizji - Michał Walczak Piaskownica (56') - miejsce prezentacji: Teatr Miejski

godz. 18.00 spektakl Teatru Miejskiego im. W. Gombrowicza Dzień Świra Marka Koterskiego w reż. Tomasza Mana - miejsce prezentacji: Teatr Miejski

godz. 21.00 spektakl z Grażu Poffszechnego - sceny Teatru Powszechnego w Warszawie - Dotyk Marka Modzelewskiego w reż. Małgorzaty Bogajewskiej - miejsce prezentacji: Teatr Miejski

piątek 19 maja

godz. 10.00 pokaz teatru telewizji - Marek Pruchniewski Łucja i jej dzieci (75') - miejsce prezentacji: Teatr Miejski

godz. 12.00 pokaz teatru telewizji- Marzena Broda Skaza (65') - miejsce prezentacji: Teatr Miejski

godz. 17.00 spektakl Laboratorium Dramatu z Warszawy Tiramisu Joanny Owsianko w reż. Aldony Figury - miejsce prezentacji: Teatr Miejski

godz. 19.15 spektakl Laboratorium Dramatu z Warszawy Agata szuka pracy Dany Łukasińskiej w reż. Krzysztofa Rekowskiego - miejsce prezentacji: Teatr Miejski

godz. 22.00 spektakl Laboratorium Dramatu z Warszawy Absynt Magdy Fertacz w reż. Aldony Figury - miejsce prezentacji: Teatr Miejski

sobota 20 maja

godz. 12.00 czytanie dramatu - warsztat aktorski - miejsce: Teatr Miejski

godz. 15.00 Wałęsa. Historia wesoła, a ogromnie przez to smutna Pawła Demirskiego w reż. Michała Zadary - miejsce prezentacji: Teatr Wybrzeże

godz. 18.30 spektakl zrealizowany w klubie Le Madame - Miss HIV Macieja Kowalewskiego w reż. autora - miejsce prezentacji: Teatr Muzyczny

godz. 21.00 spektakl Teatru Miejskiego im.W. Gombrowicza Mężczyźni na skraju załamania nerwowego Anny Burzyńskiej w reż. Piotra Łazarkiewicza - miejsce prezentacji: Teatr Miejski

niedziela 21 maja

godz. 12.00 Raport z rzeczywistości? - dyskusja panelowa - miejsce prezentacji: Teatr Miejski

godz. 17.00 spektakl Teatr Miejskiego im. W. Gombrowicza: Iwona, Księżniczka Burgunda - miejsce prezentacji: Teatr Miejski

godz. 21.00 spektakl Teatru im. Heleny Modrzejewskiej z Legnicy - Made in Poland Przemysława Wojcieszka w reż. autora - miejsce prezentacji: magazyny protowe ul. Polska 30

godz. 23.00 Uroczyste zakończenie festiwalu - miejsce: Teatr Miejski

FORMUŁA FESTIWALU

Dbając o wyrazistość artystycznego oblicza festiwalu, a zarazem o różnorodność poszczególnych spektakli złączonych wspólną ideą "teatru gorącego", proponujemy kilka równoległych nurtów:

1. KLASYCY WSPÓŁCZESNOŚCI
Pokazy ważnych artystycznie realizacji polskich sztuk, napisanych po 1945 roku, zaliczonych do kanonu "lektur obowiązkowych", w wykonaniu wybitnych indywidualności reżyserskich i aktorskich (pokazy mistrzów).
W roku 2006 głównym bohaterem tego nurtu będzie patron gdyńskiego Teatru, Witold Gombrowicz, którego dzieło zostanie zaprezentowane co najmniej w dwóch odsłonach: w wykonaniu Teatru Narodowego w Warszawie, który pokaże adaptację "Kosmosu" w reżyserii Jerzego Jarockiego oraz Teatru im. Wilama Horzycy w Toruniu, który przedstawi "Ślub" w reżyserii Elmo Nüganena. Jeśli budżet festiwalu na to pozwoli, być może uda się tez sprowadzić belgradzką inscenizację "Iwony, księżniczki Burgunda".

2.GOŚCIE FESTIWALU-PREZENTACJE
Na kolejne edycje festiwalu będą zapraszane zespoły - jeden z kraju, drugi z zagranicy - które szczególnie wyraĽnie promują nową dramaturgię, czyniąc z tych działań rodzaj "znaku firmowego". Każdy z teatrów przedstawi trzy spektakle ze swojego repertuaru, dające wyobrażenie o jego profilu artystycznym. Dopełnieniem spektakli będą pokazy wideo, wykłady, dyskusje, warsztaty. Owocem tych międzynarodowych spotkań mogłoby być wspólne przedsięwzięcie teatralne zwieńczone premierą na następnej edycji, której producentem będzie festiwal.
W 2006 roku gościem festiwalu będzie Laboratorium Dramatu, działające przy Towarzystwie Autorów Teatralnych, które zrzesza dramaturgów młodego i średniego pokolenia. Zgodnie z ideą stworzoną przez Tadeusza Słobodzianka, nadrzędnym celem LD jest rozwój i rozpowszechnianie współczesnej, polskiej dramaturgii oraz edukacja dramatopisarska. LD propaguje eksperymentalną metodę pracy nad dramatem. W ramach cotygodniowych warsztatów w gronie dramaturgów i reżyserów odbywają się czytania nowych sztuk i spotkania z autorami. Teksty są analizowane pod kątem celności tematu, błędów dramaturgicznych oraz nowych rozwiązań. Kolejnym etapem pracy jest czytanie poprawionego tekstu w obsadzie aktorskiej i z przygotowaniem reżyserskim. To spotkanie warsztatowe także kończy się dyskusją. Ostatnim etapem jest produkcja spektaklu na różnych scenach warszawskich teatrów z udziałem profesjonalnych reżyserów i aktorów.
Laboratorium Dramatu przedstawi swoje trzy produkcje i pokazowe czytanie sztuk poprowadzone przez lidera grupy - Tadeusza Słobodzianka.

3.KONFRONTACJE EUROPEJSKIE
Przegląd najważniejszych w danym sezonie polskich inscenizacji dramaturgii europejskiej, zapoznający widzów z nowymi tendencjami i trendami estetycznymi w teatrze, wyrastającymi z potrzeby znalezienia języka teatralnego "dostrojonego" do wrażliwości współczesnego widza.

4.NOWY DRAMAT W TEATRZE TELEWIZJI
Przegląd inscenizacji współczesnego dramatu, głównie prapremierowych, zrealizowanych w ostatnich sezonach w Teatrze Telewizji oraz transmisji na żywo rejestrowanych przez TVP Kultura.

5.KONKURS DRAMATURGICZNY
Ogólnopolski konkurs na dramat podejmujący aktualną tematykę, o charakterze zamkniętym, ogłaszany wspólnie z Ministerstwem Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz miesięcznikiem "Dialog". Jego pokłosiem będą aktorskie interpretacje ("próby czytane") i szkice sceniczne wyróżnionych sztuk, spotkania z autorami oraz dyskusja panelowa z udziałem jurorów i krytyków teatralnych, podsumowująca stan polskiej dramaturgii współczesnej. Główną nagrodą w konkursie będzie prapremierowe wykonanie przygotowane przez Teatr Miejski w Gdyni lub na jego zamówienie przez inny teatr. Przewidywana jest również publikacja wyróżnionych utworów w formie antologii wraz z krytycznym omówieniem.
Wszystkie te działania promujące nowy dramat złożyłyby się na Targi Sztuki (zorganizowane na wzór imprezy towarzyszącej Berlińskim Spotkaniom Teatralnym), których głównym adresatem będą obserwatorzy z Polski i zagranicy (dyrektorzy teatrów, reżyserzy, wydawcy). Konkurs zostanie ogłoszony w maju 2006 roku, podczas inauguracji pierwszej edycji festiwalu (równolegle ukażą się ogłoszenia w ogólnopolskich mediach).

Trójmiejska publiczność będzie miała okazję podziwiać takie gwiazdy jak: Izabela Kuna, Maria Maj, Joanna Niemirska, Edyta Olszówka, Maria Seweryn, Ewa Szykulska, Krystna Tkacz, Szymon Bobrowski, Vladas Bagdonas, Mariusz Drężek, Eryk Lubos, Sławomir Maciejewski, Tomasz Tyndyk, Zdzisław Wardejn, Grzegorz Wiśniewski.

NAJWAŻNIEJSZE CELE PROJEKTU :

Wspieranie i wieloaspektowa promocja nowej dramaturgii poprzez następujące działania:
1. zorganizowanie przeglądu konkursowego gotowych spektakli - inscenizacji polskich sztuk współczesnych, zróżnicowanych pod względem form scenicznych, konwencji, tematyki, złączonych wspólną ideą teatru "żywego", bliskiego rzeczywistości;
2. ogłoszenie i przeprowadzenie konkursu dramaturgicznego, przedstawienie jego efektów w postaci aktorskich interpretacji ("prób czytanych"), etiud i szkiców scenicznych.
3. generowanie zainteresowania młodym dramatem w środowisku reżyserów, dyrektorów, krytyków, wydawców zaproszonych do uczestnictwa w poszczególnych projektach;
4. przygotowanie publikacji (katalog festiwalu, gazeta teatralna, pakiet internetowy), omawiających festiwal i konkurs dramaturgiczny.

Inspirowanie nowych projektów artystycznych (przygotowanie spektakli "na zamówienie" festiwalu, warsztaty dramaturgiczne i aktorskie).

Zapoznanie mieszkańców Trójmiasta i gości festiwalu z nowymi trendami europejskiego teatru (poprzez pokaz spektakli, pokazy wideo, czytania dramatów, wykłady).

Utrwalenie wizerunku Trójmiasta jako miejsca wspierającego inicjatywy artystyczne i kulturalne; wzbogacenie oferty turystycznej dla gości z Polski i z zagranicy.

Pozyskanie nowej przestrzeni teatralnej (Dworzec Morski - Scena R@Port, inne miejsca w mieście zaanektowane przez teatr).

IDEA FESTIWALU

Planowany przez nas Festiwal Polskich Sztuk Współczesnych R@Port jest próbą uchwycenia obserwowanych w ostatniej dekadzie przemian w teatrze europejskim, a więc także polskim. Obejmują one nie tylko język teatru, ale przede wszystkim formułują na nowo jego funkcję i miejsce w społeczeństwie.
W XXI wieku coraz wyraĽniej wybrzmiewają głosy artystów wzywających do odnowy teatru poprzez zbliżenie go do rzeczywistości. Postulaty te wyrastają z gestu negacji przeestetyzowania i zakłamania teatru mieszczańskiego, zastygłego w swojej konwencjonalności, pozbawionego siły społecznego i moralnego oddziaływania, zepchniętego na margines życia zbiorowego jako niezobowiązująca rozrywka, niewiele znaczący kulturalny gest, "wypełniacz" wolnego czasu. Tymczasem nowy teatr chce na powrót być "agorą" - miejscem ścierania się różnorodnych głosów, poglądów, wizji. Obserwowana na przełomie tysiącleci eksplozja wielorakich rzeczywistości, połączona z zapaścią wielkich ideologii i obozów politycznych, powinna odnaleĽć swoje odzwierciedlenie w odmiennych projektach świata tworzonych przez dramaturgów, przywróconych do dawnej funkcji rewelatorów prawdy. Teatr, który pragnie zbliżyć się do rzeczywistości, potrzebuje przede wszystkim nowych historii, wyrażających dynamikę współczesności, jej język i przekonania; a także twórczego, krytycznego wobec świata aktora, silnego zespołu złączonego silną świadomością artystyczną. Do odzyskania społecznej sankcji potrzebne są bowiem wyraziste poglądy twórców głoszone ze sceny, odwaga formułowania diagnoz poparta orientacją w świecie, dogłębną penetracją współczesnej rzeczywistości.
Projekt festiwalu wyrasta z wiary, że teatr ciągle jest medium, które pozwala naprawiać społeczeństwo i przedstawiać mu dla przykładu jego własny obraz. Współczesność zaproszonych do Gdyni sztuk nie może bowiem wynikać wyłącznie z daty ich powstania czy metryki autorów. Nazwa festiwalu przypisuje teatrowi funkcję składania "raportu z rzeczywistości". Chodzi nam o teatr wchodzący w spór z rzeczywistością, zbuntowany przeciwko modom, stereotypom, "terrorowi" wszechobecnej konsumpcji i nijakości życia.
Dialog podjęty przez teatr ze swoim czasem ma dotykać nie tylko sfery polityki czy historii. Jego istotnym elementem może być pytanie o granicę człowieczeństwa naznaczonego przez zło i cierpienie czy pytanie o jakość sacrum w dzisiejszym "świecie bez Boga". Być może te pytania są nawet ważniejsze w obliczu zatrważającego wyjałowienia duchowego ludzi żyjących w "czasie przesilenia".
Gdyński festiwal nawiązywałby do - zerwanej kilka lat temu - tradycji Festiwalu Polskich Sztuk Współczesnych, który odbywał się we Wrocławiu (obecnie miasto to jest gospodarzem imprezy o zupełnie innym charakterze, pod nazwą EURODRAMA). Ma on być w pierwszym rzędzie prezentacją współczesnej polskiej dramaturgii, zarówno poprzez konkurs dramaturgiczny, jak i pokaz gotowych spektakli. Zarazem jednak chcemy przekroczyć starą formułę wrocławskiego festiwalu, przede wszystkim przez konfrontację polskich inscenizacji współczesnego dramatu z produkcjami zagranicznymi.

Opublikowano: 16.05.2006 00:00
Autor: Lidia Rumel-Czarnowska