PKO Gdynia Półmaraton 2025 – zmiany w organizacji ruchu
Wydarzenia inne

„50 nut dla Feliksa N”

Bulwar Nadmorski fot. M. Czacharowski

ikona Bulwar Nadmorski - Gdynia, Bulwar Nadmorski

ikona Wydarzenia inne

ikona Wstęp wolny

Uliczne granie - „50 nut dla Feliksa N”
Bulwar Nadmorski w Gdyni im. Feliksa Nowowiejskiego

zapraszamy: 

  • muzyków,
  • instrumentalistów,
  • śpiewaków

do udziału w ulicznym graniu

  1. weź swój instrument
  2. przyjdź na bulwar
  3. zajmij oznaczone miejsce
  4. wypełnij kartę udziału* (do pobrania na stronie www.gdynia.pl/swietomorza, lub odbioru na miejscu)
  5. graj i śpiewaj! z szacunkiem dla języka polskiego i uszu słuchaczy
* wypełnione i oddane karty (w godz. 14.00 – 18.00) wezmą udział w losowaniu nagród, do wygrania m. in perkusyjna lekcja warsztatowa, koszulki, gadżety muzyczne, bilety.
Losowanie nagród dla uczestników nastąpi o godz. 18.00.

50 lat Bulwaru Nadmorskiego im. Feliksa Nowowiejskiego
 
Bulwar Nadmorski im Feliksa Nowowiejskiego jest jednym z najpopularniejszych miejsc Gdyni. Jest odwiedzany i fotografowany przez gdynian
i turystów. Powstał w latach 20-tych ubiegłego wieku w miejscu istniejącej ścieżki spacerowej, która biegła u podnóża Kamiennej Góry. Na początku lat 30-tych, wraz ze wzrostem liczby mieszkańców, umocniono brzeg wzdłuż deptaka betonową opaską, zbudowano schody i posadzono drzewa. Ścieżkę wysypano żwirem. W takim stanie bulwar przetrwał do 1949 roku, kiedy to został zniszczony przez sztorm. W pierwszych powojennych latach potocznie nazywano go „szwedzkim bulwarem”.  W roku 1958 został zawiązany „Społeczny Komitet Budowy Bulwaru Nadmorskiego”, który po 11 latach, w 1969 roku, świętował oddanie bulwaru do użytku.
 
Od tego momentu do dzisiaj bulwar był wielokrotnie modernizowany. Powiększono plaże, osłaniając częściowo bulwar od morza, zamontowano bezpośrednie zejście, powstały lokale gastronomiczne i nietuzinkowe lampy, w kształcie plażowych parasoli. 
Wzdłuż bulwaru przebiega droga dla rowerzystów i rolkarzy. Stoi też kilka charakterystycznych pomników: gdyńskie rybki, kamienny pomnik „Tym, którzy odeszli na wieczną wachtę”, a także ufundowana przez Seattle, miasto siostrzane Gdyni, rzeźba „Powrót do domu”.
Bulwar łączy marinę w Śródmieściu Gdyni redłowską z plażą półtora-kilometrowym deptakiem o szerokości 10 metrów. Jest miejscem rekreacji, wydarzeń sportowych, kulturalnych spotkań, a także plenerem fotogra-ficznym szczególnie lubianym przez nowożeńców.
W czerwcu 1981 roku Bulwar Nadmorski otrzymał imię Feliksa Nowowiejskiego.
 
na podstawie Encyklopedii Gdyni, wyd. Verbi Causa.
 
Feliks Nowowiejski wielokrotnie sam nazywał się kompozytorem - marynistą. Jego pierwszy utwór marynistyczny - Hymn do Bałtyku (z tekstem Stanisława Rybki) powstały w 1919 r. krótko po napisaniu  znali i śpiewali wszyscy Polacy. I śpiewany jest do dziś. Podobnie jak pieśń Oj żeglarzu żeglujże.
Opera Legenda Bałtyku, powstała z fascynacji Kaszubami ich historią i legendami. W kolejnych latach skomponował operę Kaszubi oraz liczne utwory  inspirowane urodą naszego morza i narodowym entuzjazmem dla spraw morskich, a także dla rozwoju młodego miasta, jakim była Gdynia. 
 
W pierwszym konkursie muzycznym, zorganizowanym w 1933 r. z okazji obchodów Święta Morza w Gdyni, Feliksowi Nowowiejskiemu przyznano
I nagrodę za pieśń Jak szumi Bałtyk.
 
W 1935 roku wydał Śpiewnik morski, zawierający między innymi Hymn Kaszubski do słów Hieronima Derdowskiego. W 1938 roku stworzył uwerturę Wiatr od morza na motywach powieści Stefana Żeromskiego pod tym samym tytułem.
 
Na Kaszubach często spędzał wakacje letnie, bywając w Gdyni, gdzie planował osiedlenie się na stałe. Jako aktywny animator życia kulturalnego
w naszym mieście, był współzałożycielem chóru Symfonia, a także Związku Literatów Polskich na Kaszubach z siedzibą w Gdyni (w 1931 roku).
 
 
 
 
Feliks Nowowiejski (1877-1946)

F. Nowowiejski
 
Kompozytor, dyrygent, organista i chórmistrz uznawany za jednego z najwybitniejszych twórców polskiej muzyki religijnej i organowej  XX wieku.
 
Feliks Nowowiejski urodził się 7 lutego 1877 roku na Warmii, w miejscowości Wartembork (obecnie Barczewo). Już w dzieciń-stwie skomponował suitę tańców na fortepian. Rodzice posłali go więc do przyklasztornej szkoły w Świętej Lipce, gdzie uczył się harmonii oraz gry na fortepianie, skrzypcach i organach, a także waltorni i wiolonczeli. W 1893 roku podjął pracę w Olsztynie, w pruskiej orkiestrze pułku grenadierów. Wtedy też odniósł pierwszy istotny sukces kompozytorski — jego forte-pianowy marsz Pod sztandarem pokoju otrzymał I nagrodę w konkursie zorganizowanym przez stowarzyszenie The British Musician.
W latach 1898-1900 Nowowiejski pełnił funkcję organisty w kościele św. Jakuba w Olsztynie, a jednocześnie kontynuował naukę w Konserwatorium Sterna w Berlinie (organy i kompozycja) oraz Szkole Muzyki Kościelnej w Ratyzbonie (w zakresie chorału gregoriańskiego i polifonii). Następnie wyjechał do Berlina, gdzie w Meisterschule Königliche Akademie der Künste (Królewskiej Akademii Sztuk Pięknych) i na Króle-wskim Uniwersytecie im. Fryderyka Wilhelma studiował kompozycję u Maxa Brucha oraz muzykologię. Jeszcze w czasie studiów dwukrotnie (1902 i 1904) przyznano mu prestiżową nagrodę im. Giacomo Meyerbeera (tzw. Nagrodę Rzymską), w pierwszym przypadku za oratorium Powrót syna marno-trawnego, Fugę na chór i orkiestrę i Uwerturę romantyczną, w drugim za Symfonię a-moll (zaginioną) i Symfonię h-moll oznaczoną numerem pierwszym i nazwaną Symfonią kolorów. Pozyskane w ten sposób fundusze Nowowiejski przeznaczył na artystyczną podróż po Europie i północnej Afryce.
 
Od 1906 roku Feliks Nowowiejski mieszkał w Berlinie, gdzie działał jako kompozytor i dyrygent. W 1907 roku w Usti nad Łabą odbyła się premiera jego najsłynniejszego bodaj dzieła — oratorium Quo vadis. Utwór ten tylko do 1939 roku prezentowany był na estradach koncertowych ponad 200 razy, w tym w nowojorskiej Carnegie Hall i na wystawie światowej w San Francisco.
W 1909 roku kompozytor osiadł w Krakowie, gdzie objął stanowisko dyrektora artystycznego Towarzystwa Muzycznego oraz wystę-pował jako dyrygent koncertów symfonicznych i organista. W 1910 roku skomponował Rotę do tekstu Marii Konopnickiej.
 
Po wojnie osiedlił się w Poznaniu i włączył w nurt odradzającego się życia kulturalnego tego miasta. W 1920 roku został zatrudniony w Konserwatorium Poznańskim, gdzie prowadził klasę organów i uczył improwizacji. Jednak już od 1927 roku poświęcił się działalności kompozytorskiej i koncertowej. W dorobku Nowowiejskiego z tego zakresu znajduje się m.in. dziewięć symfonii organowych, które sam twórca nazwał swym „testamentem muzycznym”, cztery koncerty na organy oraz dzieło ostatnie — poemat In paradisum (1941). W uznaniu zasług przyznano mu w 1931 roku honorowe członkostwo The Organ Music Society w Londynie.
 
Kompozytor współpracował z wieloma zespołami, prowadził wielkie połączone chóry. Wiele też na chór komponował. Stworzył blisko 500 utworów religijnych, pieśni i hymnów patriotycznych oraz większe dzieła na chór z towarzyszeniem instrumentalnym, takie jak np. Kantata o bohaterze (Pogrzeb generała Bema) do słów Cypriana Kamila Norwida na chór mieszany, mezzosopran lub alt, fortepian, organy lub orkiestrę (1939). Pisał także msze (za swą Missa pro pace
z 1936 roku otrzymał z rąk papieża Piusa XI godność szambelana papieskiego) i oratoria oraz pieśni inspirowane muzyką ludową.
Tworzył również wielkie dzieła orkiestrowe — cztery symfonie (prócz pierwszej, nagrodzonej Prix de Rome, także II Symfonia „Rytm i praca" (1938), III Symfonia (1939/1940) oraz nieukończona IV Symfonia, nazwana „Symfonią Pokoju” ze słowami św. Franciszka z Asyżu i Jana Kasprowicza), poematy symfoniczne, np. Beatrycze wg Boskiej komedii Dantego (1903) czy Pożegnanie Ellenai wg Juliusza Słowackiego (1915) oraz koncerty na wiolonczelę (1938) i fortepian (1941). Jako dyrygent Miejskiej Orkiestry Symfonicznej w Poznaniu (1935-1939) Nowowiejski propagował dzieła Maurice'a Ravela, Alberta Roussela czy Igora Strawińskiego, a także utwory rodzimych kompozytorów współczesnych, m.in. Tadeusza Zygfryda Kasserna, Stefana Bolesława Poradowskiego czy Tadeusza Szeligowskiego.
 
Wśród kompozycji Nowowiejskiego znajdują się także dzieła sceniczne, w tym opera Legenda Bałtyku z librettem opartym na starosłowiańskim micie (1924) i opera-balet Wesele na wsi (Malowanki ludowe) (1928). We wrześniu 1939 roku kompozytor w obawie przed aresztowaniem (był wszak autorem Roty
i aktywnym uczestnikiem plebiscytu na Warmii mającego rozstrzygnąć o przyłączeniu tych ziem do Polski lub Niemiec) ukrył się w szpitalu sióstr Elżbietanek w Poznaniu, a następnie wyjechał wraz z rodziną do Krakowa, gdzie funkcjonował pod zmienionym nazwiskiem. W grudniu 1941 roku doznał wylewu krwi do mózgu i nie mógł już pracować twórczo. Po zakończeniu II wojny światowej powrócił do Poznania, gdzie zmarł 18 stycznia 1946 roku. Pochowany został na Skałce Poznańskiej, w Krypcie Zasłużonych kościoła św. Wojciecha.
 
dr hab. Iwona Lindstedt
 
Ciekawostki
            Imię Feliksa Nowowiejskiego noszą dziś m.in. Orkiestra Symfoniczna w Olsztynie, Akademia Muzyczna w Bydgoszczy oraz kilka szkół muzycznych, m.in. w Gdańsku, Gnieźnie, Szczecinie i Tucholi. W Poznaniu działa natomiast prężnie Towarzystwo
im. Feliksa Nowowiejskiego.
            Rota Feliksa Nowowiejskiego została pierwotnie opublikowana pt. Hasło — uroczysta pieśń na obchód grunwaldzki. W wersji na 600-osobowy chór z towarzyszeniem orkiestry zabrzmiała ona po raz pierwszy 15 lipca 1910 roku w Krakowie.
            W 1929 roku podczas jednego ze zjazdów śpiewaczych Nowowiejski wykonał swój Psalm 136 Jeruzalem — Ojczyzna
z chórem złożonym aż z 20 tysięcy śpiewaków.
 
 tekst pochodzi z portalu muzykotekaszkolna.pl wydawanego przez Filmotekę Narodową – Instytut Audiowizualny

  • ikonaOpublikowano: 18.06.2019 14:12
  • ikona

    Autor: Magdalena Anuszek (m.anuszek@gdynia.pl)

  • ikonaZmodyfikowano: 18.06.2019 14:59
  • ikonaZmodyfikował: Magdalena Anuszek
ikona