W czwartek 14 lipca 2005 r. o godz.17.00 w sali wystawowej Muzeum Miasta Gdyni w Centrum Kultury i Rozrywki 'GEMINI' przy ul. Waszyngtona (parter) odbędzie się wernisaż wystawy jubileuszowej '25 lat NSZZ Solidarność w Gdyni'. Organizatorem wystawy jest Muzeum Miasta Gdyni. Jej celem jest pokazanie wybranych fragmentów historii tej organizacji w naszym mieście, ze szczególnym naciskiem na początki w latach 1980-1981: strajki, powstanie związku zawodowego, budowę pomnika Ofiar Grudnia '70. Pokazano też późniejszą działalność związku, internowania i aresztowania działaczy, wydawnictwa podziemne. Scenografia nawiązuje do tamtego okresu: styropianowy domek zbudowany przez stoczniowców podczas strajku, duże powiększenia fotografii przedstawiające bramę Stoczni im. Komuny Paryskiej, ściany z hasłami antyrządowymi, kopia tablic z 21 Postulatami Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego. Oprócz tego prezentowany jest materiał, który w większości pozyskano od osób prywatnych, m.in. byłych działaczy związkowych. Składa się na niego wiele broszur, ulotek, pism, przepustek, prasy podziemnej, wydawnictw podziemnych, afiszy, plakatów, kilkadziesiąt fotografii, ponad 100 znaczków do wpinania, związanych z 'Solidarnością' i konspiracją lat 1980. Materiały dotyczą strajków w Gdyni, głownie w Stoczni im. Komuny Paryskiej, wśród nich znajduje się fotografia przedstawiająca przewodniczącego Komitetu Strajkowego SKP Andrzeja Kołodzieja, zdjęcia z mszy świętej przy bramie stoczni. Ponadto pokazano całostki - koperty ze stemplami strajku w stoczni, dokumenty, przepustki strajkowe, komunikaty MKS, itp. Aby uzupełnić obraz okresu, w którym powstawał związek pokazano również afisze i ulotki rządowe skierowane do robotników i społeczeństwa. Ciekawą pozycję stanowi ponad dwadzieścia pocztówek świątecznych z podziemia z lat osiemdziesiątych i kilkanaście kalendarzy wydawanych przez wydawnictwa konspiracyjne. Osobną grupę stanowią materiały związane z internowanymi działaczami 'Solidarności'. Było ich bardzo wielu, jak podają ówczesne źródła rządowe tylko w roku 1982 r. internowano ponad 10 tys. osób. Wśród materiałów można obejrzeć koperty ze stemplami, różaniec zrobiony przez internowanego w Potulicach dr fizyki PG Stanisława Kowalskiego, oraz dwie kolorowe tkaniny podarowane księdzu Hilaremu Jastakowi, malowane przez internowanych w Hrubieszowie i Potulicach. Kapelan gdyńskiej 'Solidarności' ksiądz Hilary Jastak to postać bardzo zasłużona. Proboszcz parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gdyni, 17.08.1980 r. pierwszy odprawił mszę świętą przy bramie SKP. W swojej parafii, propagował idee 'Solidarności' nawet po wprowadzeniu staniu wojennego, organizował pomoc internowanym. Postaci tej poświęcono osobny fragment ekspozycji. Można tam zobaczyć m.in. obrazki rozdawane przez księdza strajkującym robotnikom, oryginalne pieczątki księdza z tego okresu, m.in. ten zrobiony z okazji I. Mszy Świętej w SKP, dyplomy. NSZZ 'Solidarność' nawiązuje do wcześniejszych zrywów robotniczych przeciw władzom PRL: w 1956 r. w Poznaniu, wydarzeń z grudnia 1970 r. oraz strajków w Radomiu w 1976 r. Dlatego w 1980 r. jednym z 21 postulatów było wybudowanie w Trójmieście Pomników Ofiar Grudnia '70. W Gdyni odsłonięcie pomnika przy przystanku kolejowym SKM Gdynia Stocznia nastąpiło 17.12.1980 r. Część eksponatów na wystawie nawiązuje do tej tematyki. Ponadto ciekawym obiektem związanym z tematyką Grudnia '70 jest praca artysty plastyka Maksymiliana Kasprowicza pt. 'Tragedia Gdyńska II', collage przedstawiający ułożoną z rękawic postać niesionego na drzwiach robotnika. Drugą pracą tego autora jest collage ułożony z rękawic robotniczych pt. 'Tryptyk Gdyński 80'. Interesującym eksponatem jest oryginalny sztandar NSZZ 'Solidarność' Stoczni Remontowej 'Nauta' w Gdyni z 1980 r. Dzięki współpracy z panem Andrzejem Ficem udało się pokazać materiały tajnej drukarni wydawnictwa 'Oficyna Kształt'. Wydawnictwo było kontynuacją konspiracyjnej działalności drukarskiej prowadzonej pod kilkoma innymi nazwami od lutego 1982 r. W 1982 r. druki były sygnowane nazwą 'ZĄB', 'Wydawnicza Inicjatywa Podziemna' albo literą 'J'. W latach 1982-84 drukowano techniką wałkową z matryc białkowych i sitodrukową, zmieniając lokalizację drukarni jedenastokrotnie. Lokale były udostępniane przez członków i sympatyków 'Solidarności'. W 1984 r. w celu zakonspirowania drukarni, zakupiono skromną nieruchomość w Rumii Janowie. Obiekt ten znajdował się blisko peronu kolejki SKM. Na 400 metrach działki znajdowały się: niewielki, parterowy budynek mieszkalny bez piwnicy z jednym pokojem, kuchnią i toaletą oraz wolno stojący drewniany garaż. Projekt budowlany, obliczenia i rysunki przygotowała Sylwia Grzywaczyk. Obiekt przystosowano do potrzeb konspiracyjnej drukarni - w tym celu wykopano pod podłogą specjalne pomieszczenie, do którego jedyne połączenie wiodło podziemnym tunelem od strony garażu. Z tych samych powodów, w budynku został zarejestrowany legalny warsztat rzemieślniczy. Drukarnia była wyposażona w specjalne półki do składania książek i broszur na małej powierzchni, składopis, sprzęt fotograficzny do naświetlania i wywoływania klisz graficznych, dwie gilotyny i małą maszynę offsetową. W wydawnictwie drukowano ponad 30 tytułów prasy podziemnej, w różnej liczbie numerów, od kilku do kilkudziesięciu dla poszczególnych tytułów. Realizowano dziesiątki zamówień na ulotki, wspomagając w ten sposób nie tylko Regionalną Komisję Koordynacyjną 'Solidarności', ale i inne grupy podziemne. Wydawano książki i broszury oraz tomiki poetyckie. Ostatnią produkcją drukarni były ulotki wyborcze przed wyborami kontraktowymi 1989 r. W drukarni i wydawnictwie pracowali: Rafał Kobylański, Michał Szkudlarek, Marcin Karpiński, Andrzej Fic. Wiele osób wspomagało działalność drukarską Oficyny. W ich mieszkaniach drukowano, magazynowano papier, udzielano schronienia poszukiwanym. Osoby te zawsze były gotowe do wszelkiej pomocy. Byli to: Mirosława Skórkowska, Henryk Spytkowski, Emilia i Zenon Dobrowolscy, Elżbieta Aleksandrow, Krzysztof Olszewski, Elżbieta Wróblewska, Maria Kłosowska i wielu innych. Organizatorzy wystawy serdecznie dziękują wszystkim osobom i instytucjom za pomoc okazaną przy jej realizacji. Opublikowano: 14.07.2005 00:00 Autor: dnelke