Czy sztuczne życie zawsze jest wynikiem mniej lub bardziej udanej syntezy życia właściwego? Lem, Roth, Schulz czy pan Kleks to zaledwie kilka postaci, które Piotr Paziński przyłapuje na zabawie z atrapami stworzenia, sztucznym życiem, manekinowatymi bytami. Pewnie stąd też tytuł jego książki – „Atrapy stworzenia”, która jest nominowana do tegorocznej Nagrody Literackiej Gdynia. Kolejnym pisarzem nominowanym do Nagrody Literackiej Gdynia w kategorii esej jest Piotr Paziński. Jego książka pt. „Atrapy stworzenia” to dowód na to, że sztuczne życie zawsze jest wynikiem mniej lub bardziej udanej syntezy życia właściwego. Paziński czyta książki po to, żeby zająć się tym, co najważniejsze, a my czytamy jego, bo cóż innego nam pozostało? O autorze Piotr Paziński – pisarz, filozof, tłumacz, badacz związany z Uniwersytetem Muri im. Franza Kafki. Przez kilka lat zajmował się „Ulissesem” Jamesa Joyce'a (książka: „Labirynt i drzewo” 2005 oraz przewodnik „Dublin z Ulissesem” 2008), a następnie ogłosił dwa tomy własnej prozy: „Pensjonat” (2009) i „Ptasie ulice” (2013) oraz zbiory esejów: „Rzeczywistość poprzecierana” (2015) i „Atrapy stworzenia” (2020). Paziński pisze, tłumaczy, zajmuje się filozofią judaizmu i tematem żydowskim w literaturze. Przekładał m.in. „Księgę liter” Lawrence'a Kushnera, eseje Davida Roskiesa, Amosa Oza i Fani Oz-Salzberger oraz opowiadania Szmuela Josefa Agnona. Bywa wykładowcą, fotografem oraz redaktorem i składaczem książek własnych oraz cudzych. W latach 2000-2019 był redaktorem naczelnym pisma „Midrasz”. O książce Tematem przewodnim wszystkich ośmiu esejów zawartych w książce Pazińskiego są tytułowe atrapy stworzenia. Różnorakie imitacje żywych stworzeń, charakterystyczne dla pejzażu Europy i rodzącej się nowoczesności. I silnie obecne w literaturze – od romantyzmu po modernizm: figury woskowe oraz pokrewne im sztuczne istoty, takie jak lalka, manekin, elektryczny automat, syntetycznie wytworzony organizm żywy. Każdemu z tekstów patronuje myśl Brunona Schulza, że „dzieło stworzenia powtarza się tylko jako własna atrapa i tylko w atrapie udaje się przedstawić i uchwycić życie w jego nieskończonych przejawach”. Esej pierwszy za swój przedmiot obrał gabinet figur woskowych. Trzeci – mówi o tym samym zjawisku w twórczości Josepha Rotha i w jego wizjach rozpadającej się monarchii habsburskiej oraz tworzenia nowego ładu. Towarzyszy mu appendix, esej czwarty, o ptakach, żywych i martwych w twórczości Rotha, Schulza i Bernharda. Eseje drugi i piąty poświęcono lalkom i manekinom, ich obecności w kulturze XIX-wiecznej Europy i smętnemu finałowi tejże, jakim była I wojna światowa. Esej szósty jest midraszem do „Akademii pana Kleksa” i próbą rozwikłania dręczącej zagadki założyciela tej placówki. Esej siódmy, tak jak opowieść o Rotcie, korzeniami sięga baroku, za bohaterkę mając przesławną infantkę Małgorzatę Teresę oraz jej konterfekty (a więc atrapy) autorstwa Diego Velázqueza i Tadeusza Kantora. Esej ósmy – i ostatni – traktuje o tajemnicy Edenu – biblijnego ogrodu, który na kartach znakomitej powieści Stanisława Lema przerodził się w koszmar nieskończonego (i nieskończenie wadliwego) stworzenia. Opublikowano: 13.08.2021 10:52 Autor: Magdalena Śliżewska (magdalena.slizewska@gdynia.pl) Zmodyfikowano: 14.08.2021 17:22 Zmodyfikował: Redakcja portalu Gdynia.pl