„Między nami cały świat”. Najlepsze dokumenty po raz 10. w Gdyńskim Centrum Filmowym

Najlepsze filmy dokumentalne, rozmowy i spotkania, a do tego nagrody, a wśród nich ta Prezydenta Miasta Gdyni – to wszystko czeka nas podczas 22. edycji festiwalu Millennium Docs Against Gravity. Wydarzenie potrwa od 9 do 18 maja. W tym roku już po raz 10. spotkamy się w Gdyńskim Centrum Filmowym, aby odbyć podróż nie tylko dookoła świata, ale także przez wiele ważnych tematów.

Siedem miast, ponad 165 000 widzów w 2024 roku, kilkuset wolontariuszy w całym kraju – te wszystkie osoby, instytucje i miejsca składają się na festiwalową rodzinę Millennium Docs Against Gravit. Dzięki ich pracy oraz miłości do kina, festiwal – zaraz po festiwalu IDFA w Amsterdamie – stał się drugim co do wielkości świętem filmów dokumentalnych w Europie. Tak ogromne przedsięwzięcie jest wynikiem pracy wielu osób. Dlatego na ich najliczniejszej grupie, czyli wolontariuszach, skupia się tegoroczny plakat. Pojawiły się na nim dwie ochotniczki z różnych pokoleń – Zofia oraz Anna. Hasło tegorocznej edycji MDAG także odnosi się o poczucia wspólnoty i brzmi: „Między nami cały świat”.

22. edycja festiwalu odbędzie się w dniach 9-18 maja w kinach w Warszawie, Wrocławiu, Gdyni, Poznaniu, Katowicach, Łodzi i Bydgoszczy oraz od 20 maja do 2 czerwca online na stronie mdag.pl. Niezapomnianym filmowym podróżom będą tradycyjnie towarzyszyły spotkania z twórcami i bohateram oraz debaty wokół ważnych tematów zaprezentowanych na ekranie.

Festiwal, który trzyma rękę na pulsie

Co roku w programie Millennium Docs Against Gravity pojawiają się nowe sekcje tematyczne, które poruszają zagadnienia szczególnie ważne dla twórców filmowych w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Festiwal trzyma rękę na pulsie, wyczuwając tendencje pojawiające się w branży dokumentalnej.

W tym roku pojawi się aż pięć nowych sekcji: „Nauki polityczne”, „O fotografii”, „Redakcja śledcza”, „Amerykańskie kontrasty” oraz „Kobiety zmieniają świat”.

W wielu przypadkach współczesna polityka opiera się na sztuce mniej lub bardziej subtelnej manipulacji oraz zręcznym graniu nastrojami społecznymi. W sekcji „Nauki polityczne” zobaczymy, jaki wpływ na rzeczywistość mają ludzie posiadający władzę oraz rozłożymy na czynniki pierwsze ich metody działania. Dzięki pracy dziennikarzy i dziennikarek śledczych dowiemy się o wydarzeniach i procesach, które politycy, rządy, korporacje, przestępcy czy ludzie biznesu chcą przed nami ukryć.

Z kolei filmy w sekcji „Redakcja śledcza” otworzą oczy, wydobywając z cienia niezwykle ważne fakty, dzięki którym możemy podejmować bardziej świadome życiowe decyzje.

W sekcji „Amerykańskie kontrasty” zgromadzono historie, które pokażą przemiany w USA na przestrzeni ostatnich dekad. Sprawy społeczne i polityczne mieszają się tu z opowieściami o konkretnych ludziach i ich indywidualnych wyborach. Odpowiadają również na pytanie: co się stało z amerykańskim snem?

Sekcja „O fotografii” będzie z kolei spojrzeniem na wybitnych artystów i wybitne artystki. Ludzi, którzy swoimi zdjęciami nie tylko dokumentowali ważne wydarzenia, osoby i przemiany na świecie. Dla fotografów i fotografek, o których będą te filmowe historie, sztuka to metoda komunikacji ze światem. Pasja, która stała się ich sposobem na (prze)życie.

O sprawiedliwość i równość walczą także bohaterki filmów w sekcji „Kobiety zmieniają świat”. Korzystają one przy tym z różnych metod – od tworzenia filmów przez muzykę, stand up aż po lot w kosmos. Urodziły się w różnym okresie, w różnych krajach i pochodzą z różnych środowisk. Ale łączy je jedno – zmieniają zarówno swoje małe, osobiste mikrokosmosy, jak i zabierają głos publicznie, wpływając na geopolityczny porządek świata.

Filmowe perełki z Sundance i Berlinale

Jak co roku w programie MDAG pojawią się filmy, które zdobyły uznanie krytyków i publiczności na największych festiwalach filmowych na świecie – Berlinale oraz Sundance.

Wśród nich znalazł się dokumentalny zwycięzca festiwalu Berlinale, czyli wstrząsający „Powrót Liat” („Holding Liat”, reż. Brandon Kramer), który otrzymał Berlinale Documentary Award. Nie zabrakło również polskich akcentów. „Listy z Wilczej” („Letters From Wolf Street”) to intymny obraz Polski oczami Arjuna Talwara, reżysera z Indii, który od lat mieszka w naszym kraju. Z kolei „Pod powierzchnią” („Bedrock”) w reżyserii Kingi Michalskiej to poruszająca psychologiczna podróż po terenach zagłady.

Z festiwalu Sundance, największego święta kina niezależnego, programerzy MDAG przywiozą opowieści o polityce, poszukiwaniu samego siebie, trosce o przyszłość i dążeniu do sprawiedliwości. Między innymi film „Pan Nikt kontra Putin” („Mr. Nobody Against Putin”) Davida Borensteina, który opowiada o rosyjskim nauczycielu obserwującym z przerażeniem zmieniający się kraj oraz „Uwolnić Leonarda Peltiera” („Free Leonard Peltier”) współreżyserowany z Jesse Short Bullem przez nominowanego do Oscara® Davida France’a. To historia tytułowego bohatera, który walczył o prawa rdzennych mieszkańców USA i trafił za to do więzienia na ponad 50 lat.

Siła polskiego kina dokumentalnego

To kolejny doskonały rok dla polskiego kina dokumentalnego, który wyraża się zarówno w liczbie zdobytych nagród przez polskich twórców na najważniejszych światowych festiwalach, jak i w najwyższej klasy filmach. W tym roku w „Konkursie Polskim” zobaczymy dziesięć wyjątkowych filmów, które zostały wyreżyserowane przez sześć kobiet i sześciu mężczyzn. Cztery z nich znalazły się w międzynarodowym „Konkursie Krótkometrażowym”.

Wśród konkursowych filmów znaleźli się polscy zwycięzcy festiwalu IDFA. Główna Nagroda oraz Nagroda za Najlepszy Montaż w Amsterdamie trafiły do filmu „Pociągi” Macieja Drygała, będące esejem o wpływie technologii na losy świata w XX wieku. Nagroda za Najlepsze Zdjęcia powędrowała do filmu „Gość” w reżyserii Zviki Gregory’ego Portnoya i Zuzanny Solakiewicz, który współreżyserował Michał Bielawski. To intymna opowieść z polsko-białoruskiej granicy o tym, że pomaganie drugiemu człowiekowi to odruch, który powinien zawsze stać ponad wszystkim, także prawem czy wolą polityków.

Magia kina. Retrospektywy Marka Cousinsa i Andrzeja Munka

Głębokie spojrzenie na historię sztuki oraz kina, jakie oferuje Mark Cousins oraz racjonalna wizja Polski oczami Andrzeja Munka – te dwie perspektywy wybrzmią szczególnie mocno na 22. MDAG.

Retrospektywy odbywają się przy okazji premiery nowych filmów. Michał Bielawski brawurowo przedstawił sylwetkę jednego z najważniejszych polskich twórców w filmie „Pasażer Andrzej Munk”. Za to Mark Cousins portretuje wybitną szkocką malarkę abstrakcyjną Wilhelminę Barns-Graham w „Nagłych przebłyskach głębi istnienia” („A Sudden Glimpse to Deeper Things”).

Partnerem retrospektyw jest Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny.

Mark Cousins to jeden z najbardziej płodnych współczesnych twórców filmów dokumentalnych. Najbardziej znany jest ze swoich filmów o kinie – dekonstrukcji i analizy sztuki filmowej w sposób, o którym być może nigdy wcześniej nie myśleliśmy. Jednak gdy zagłębiamy się w jego twórczość, staje się oczywiste coś, co powinno być jasne od początku: codziennie analizujemy obrazy. Nasze życie opiera się na percepcji i, miejmy nadzieję, dzięki tej retrospektywie nauczymy się postrzegać w nowy sposób nie tylko filmy, ale także otaczający nas świat.

Po pokazie filmu Marka Cousinsa odbędzie się sesja Q&A, a także projekcje jego wcześniejszych dzieł i wyjątkowy, niestandardowy masterclass.

Andrzej Munk (1921-1961) to z kolei jeden z najwybitniejszych polskich reżyserów, którego filmy Andrzej Wajda stawiał wyżej niż swoje, a Roman Polański uważał za mistrza. Jego dzieła pomimo upływu lat wciąż oddziaływują na publiczność, imponują nowoczesną formą, dyscypliną intelektualną, dbałością o widza i przede wszystkim intelektualną polemiką z dominującym w polskiej tradycji romantyzmem.

W programie znalazł się również zestaw wyjątkowych filmów, które w szczególny sposób zapisały się w historii festiwalui kina dokumentalnego. Projekcje 10 niezapomnianych klasyków i nowszych produkcji, które warto znać, odbędzie się pod szyldem The Best of MDAG.

22. MDAG będzie fascynującą podróżą nie tylko dookoła świata, ale także przez wiele ważnych tematów – od ekologii, przez politykę, psychologię, prawa człowieka, sztukę (także awangardową), popkulturę oraz relacje rodzinne.

Więcej informacji o festiwalu znajdziemy na stronach: