Kacza szuka morza – nowa książeczka gdynieczka

Długie zimowe wieczory sprzyjają czytaniu, również dzieciom. A że najmłodszych warto wprowadzać nie tylko w świat baśni, ale i lokalnych historii, Gdynia Rodzinna poleca kolejną książeczkę gdynieczkę – „O rzece, która szukała morza”. Publikacja jest poświęcona rzece Kaczej.

Książeczki gdynieczki to publikacje dla dzieci przedstawiające opowieści o Gdyni – przybliżają w sposób łatwy, przyjemny i zrozumiały dzieje miasta, wzruszając, zaciekawiając i pobudzając wyobraźnię. Autorkami i autorami tekstów oraz ilustracji są gdynianie i gdynianki, dzięki kreatywności których najmłodsi gdynianie poznali już legendę o rybkach na bulwarze Nadmorskim, historię kaszubskiego małżeństwa Elżbiety i Jakuba z placu Kaszubskiego, koni które budowały port, Świętej Góry, czy najważniejsze atrakcje miasta.

Kręta droga do morza

Najnowsza publikacja poświęcona jest jednemu z sześciu gdyńskich potoków – rzece Kaczej, która gdy wypłynęła z kaszubskich wzgórz morenowych, wcale nie wiedziała dokąd płynąć. Wijąc się pośród pół i łąk szukała swej drogi do morza oraz… imienia dla siebie.

Jej historię opowiedzieli Urszula Morga (tekst) – gdynianka z wyboru i Bartosz Mikołajczyk (ilustracje) – gdynianin od pokoleń. Ona jest reżyserką po Gdyńskiej Szkole Filmowej, producentką, lektorką, miłośniczką gdyńskiego modernizmu i dobrej kawy oraz buntowniczką, wierzącą w Naturę. On jest ilustratorem, animatorem, operatorem filmowym, nonkonformistą, który według legendy urodził się z kredką w dłoni. Oboje prowadzą gdyńskie studio animacji Esy-floresy, które stworzyło krótki film wprowadzający do historii rzeki Kaczej.

Pomysłodawczynią serii książeczek gdynieczek, jak i wydawnictwa poświęconego Kaczej, jest Beata Nawrocka z Gdyni Rodzinnej.

– Co roku wyszukuję tematy, które mogą być ciekawe do opisania w formie bajki dla dzieci i które opowiadają o Gdyni. Pomysł na książeczkę powstał w mojej głowie w styczniu. Okazuje się, że sporo gdynian nie wiedziało, że przez Gdynię płynie tak niezwykła rzeczka. Poza tym, spacer wzdłuż koryta rzeki to ogromna atrakcja. Momentami mamy wrażenie jakbyśmy byli w górach nad górskim strumieniem. Mieszka tu także sporo zwierząt i właśnie o tym jest opowieść – mówi inspiratorka książeczki. - Lubię latem w hamaku odpoczywać słuchając szumu Kaczej i sama nie zdawałam sobie sprawy, jak bogata jest jej historia.

Ze swoim pomysłem Nawrocka trafiła w punkt, proponując współpracę Urszuli Mordze i jej mężowi Bartoszowi Mikołajczykowi – mistrzowi ilustracji i animacji.

– Po pierwsze my od dłuższego czasu fascynowaliśmy się tematem rzek. Po drugie ja, jako autorka, uwielbiam opowieści drogi. A rzeka dała ku temu naturalny pretekst. Po trzecie ta świadomość, że rzeka ma swój temperament, nurt, bieg pozwoliła nam odejść od antropocentrycznej perspektywy i uczynić z rzeki główną, żywą i świadomą bohaterkę tej opowieści – mówi Urszula Morga. - Staraliśmy się nie personifikować zwierząt i roślin. Chcieliśmy aby książeczka była jak najbardziej bliska natury, a człowiek pojawia się w niej tylko na chwilę i jest właściwie bohaterem trzecioplanowym.

Dbaj o naturę i bądź sobą

Pracując nad książką, Urszula i Bartosz wybierali się w każdy weekend nad rzekę i eksplorowali jej różne odcinki, słuchając jej nurtu i obserwując jej mieszkańców oraz zmiany zachodzące na przestrzeni pór roku. Czytali wzmianki w starych źródłach, fragmenty książek Żeromskiego, przeglądali blogi i fora miłośników trójmiejskiej przyrody, konsultowali się z przyrodnikami. A kiedy tekst był już gotowy rozpoczęły się prace nad ilustracjami. Zależało im, aby był w nich także element natury, więc wszystkie tła mają tekstury oparte o fotografie i skany z natury.

Bartosz Mikołajczyk przy pracy nad ilustracjami do książki, fot. urszula Morga / Urszula Morga z książką w lesie, fot. Bartosz Mikołajczyk

Za redakcję merytoryczną książki odpowiedzialny jest Michał Miegoń z Muzeum Miasta Gdyni, przewodnik po Gdyni, twórca projektu Inne Szlaki. Jego opowieści o rzece snute podczas wspólnej z twórcami włóczęgi nad Kaczą, rozbudziły wyobraźnię autorki.

– Potoki Gdyni to od dawna moja pasja. Serce mi mocno zabiło, gdy usłyszałem iż Gdynia Rodzinna kolejną książeczkę gdynieczkę poświęci rzece Kaczej. Urszula Morga napisała przepiękną opowieść o losach królowej gdyńskich rzeczek o proekologicznym wydźwięku - tak potrzebnym w epoce nadmiaru i wszechobecnej konsumpcji. Rad byłem dołożyć cegiełkę do projektu jako redaktor merytoryczny – mówi Miegoń.

Książka ma nie tylko przesłanie ekologiczne, zawiera też sporą dawkę informacji, dzięki którym mali czytelnicy poznają lokalną florę i faunę oraz kontekst historyczny i gospodarczy. Cytując klasyka Tytusa de Zoo: „ucząc bawi, bawiąc uczy”. Jej pierwszy poziom jest przygodowy – opowieść drogi, gdzie bohaterka rzeka zmierza do celu, pokonując wiele przeciwności. Na tym poziomie przekazu autorka chciała, by dzieciaki poczuły, że natura, zwierzęta i rośliny mają swoje emocje, przeżycia, lęki, obawy czy radości. Ale jest też drugie dno tej opowieści – to książka o poszukiwaniu własnego miejsca na ziemi oraz sensu i umiejętności cieszenia się z bycia tu gdzie się jest i kim się jest.

– Żyjemy w czasach w których kultura - niestety szczególnie ta popularna - wymaga od młodych ludzi bezustannego udowadniania własnej wartości poprzez spełnianie różnych społecznych oczekiwań. Ta presja rodzi wiele stresu i jest przyczyną wielu chorób cywilizacyjnych XXI wieku, takich jak depresja czy uzależnienia. Nasza maleńka rzeka odkrywa, że bycie sobą i bycie właśnie tu i teraz może być wystarczająco satysfakcjonujące – tłumaczy swoje przesłanie do najmłodszych autorka.

/storage/uzytkownicy/galeriagdynia@gmail.com/!2022/ZDJĘCIA/grudzień/2022-12-29 książeczka gdynieczka kacza/O rzece, która szukała morza.pdf

Najnowsza książeczka gdynieczka miała swoją premierę podczas 5. Gdyńskiego Festiwalu Literatury Dziecięcej „Koci Łapci” 22 października br. Książkę „O rzece, która szukała morza” można kupić w wersji drukowanej w cenie 10 zł w Konsulacie Kultury, ul. Jana z Kolna 25. Wersja PDF dostępna jest do bezpłatnego pobrania pod artykułem oraz od nowego roku na stronie Gdyni Rodzinnej, gdzie można też pobrać poprzednie wydawnictwa z serii.