"Naród, który traci pamięć, traci sumienie"
Zbigniew Herbert
Zbigniew Herbert

W 40. rocznicę wydarzeń grudniowych, Instytut Pamięci Narodowej uruchomił specjalną stronę www.grudzien70.ipn.gov.pl, na której zobaczyć można m.in. unikalne zdjęcia i dokumenty z tamtego okresu. Na portalu można poznać kalendarium przedstawiające wydarzenia minutę po minucie .Wśród wielu materiałów znajdują się również wspomnienia uczestników grudniowych protestów, komentarze historyków, filmy dokumentalne oraz publikacje IPN dotyczące Grudnia '70. Internauci mogą nawet sprawdzić swoją wiedzę na ten temat. Słynną „Balladę o Janku Wiśniewskim" na portalu śpiewa w zupełnie nowy sposób Kazik Staszewski.
Badania historyczne wskazują, jak wielkie dla wolnej Polski było znaczenie tego protestu. Strajkujący w Grudniu’70 robotnicy wyprzedzili historię o lat 10, a przechowane w zbiorowej pamięci grudniowe fakty stały się siłą i mądrością Sierpnia ’80.Powstanie grudniowe inny miało wymiar w Gdańsku, inny w Gdyni. W Gdańsku przez dwa dni, 14 i 15 grudnia, na ulicach toczyły się twarde walki, w Gdyni pertraktowano z władzą. W relacjach z Gdańska można znaleźć odcień dumy z przeciwstawienia się przemocy, w relacjach z Gdyni dominuje uczucie grozy po tym, jak otworzono ogień do robotników idących do pracy. Adekwatne do tych odczuć wydają się nazwy pomników: w Gdańsku – Poległych Stoczniowców, w Gdyni – Ofiar Grudnia. Istnieją uzasadnione twierdzenia, że rozruchy społeczne zostały sprowokowane, ponieważ komunistom pragnącym przejąć władzę potrzebny był pretekst w postaci wystąpień robotników przeciw Gomułce.

Małgorzata Sokołowska
Od 15 do 22 grudnia 2010 r. w czterech punktach miasta oglądać można wystawę poświęconą wydarzeniom z grudnia 1970 r. Wielkoformatowe plansze ustawione przy kładce nad torami SKM w Gdyni Stoczni, na placu przy ul. Dworcowej, przy skrzyżowaniu al. Jana Pawła II z ul. Świętojańską (przed bankiem PKO BP) i przy al. Marsz. Piłsudskiego w pobliżu Pomnika Ofiar Grudnia'70 - tworzą pełny obraz "czarnego czwartku".

Tradycyjnie jednym z punktów programu są uroczystości przy obu gdyńskich Pomnikach Ofiar Grudnia '70 (piątek 17 grudnia 2010). Swój udział w nich zapowiedział już Prezydent RP Bronisław Komorowski. W ramach obchodów przygotowano również inscenizację historyczną "Grudzień '70. Za chleb i wolność, i nową Polskę" - realistyczną rekonstrukcję zdarzeń "czarnego czwartku" (sobota 18 grudnia 2010).
W czwartek 16 grudnia odbędzie się promocja albumu Małgorzaty Sokołowskiej Zbrodnia bez kary Grudzień 1970 w Gdyni. Natomiast teatr niezależny "Maszoperia" zaprasza na przedstawienie "Pałac Umarłych albo rzecz o nadziei narodzin".
Zobacz szczegółowy program uroczystości
fot.: Dorota Nelke, zdjęcia z planu filmu "Czarny czwartek", którego premiera odbędzie się w lutym 2011.
Opublikowano: 16.12.2010 00:00
Autor: Dorota Nelke (11@gdynia.pl)