Mój jest ten kawałek podłogi

Kolorowa pościel, własne kapcie, dla najmłodszych przytulanka na dobranoc. Herbata, którą można zaparzyć sobie w każdej chwili. Lampka, aby poczytać wieczorem. Dziecięce rysunki na ścianie i wieszak na jedyną sukienkę. Nie jest łatwo stworzyć namiastkę domu na sali gimnastycznej. Tu się to udało – w Zespole Szkolno-Przedszkolnym nr 3 w Gdyni dzięki wielkiej gościnności ludzi dobrej woli.

Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 3 przy ul. Nagietkowej 73 jeszcze do niedawna największa w mieście szkoła i przedszkole, dziś równocześnie dom tymczasowy dla ponad setki uchodźców. Jedno z osiemnastu obecnie bezpiecznych schronisk na terenie Gdyni dla ludzi, którzy musieli uciekać z własnego kraju, aby przeżyć.

- Na naszych oczach dzieje się historia, a my gdynianie, stajemy się jej częścią – mówi Bartosz Bartoszewicz, wiceprezydent Gdyni ds. jakości życia. - Wojna na Ukrainie zaskoczyła nas wszystkich, i z dnia na dzień stanęliśmy przed ogromnym wyzwaniem – do naszego miasta przybywają tysiące dzieci i dorosłych, którzy musieli porzucić swoje domy, mają za sobą przerażające doświadczenia, nie mówią w naszym języku, a potrzebują natychmiastowego wsparcia. Staramy się im je zapewnić.

Kiedy kilka dni temu zapadła decyzja, aby w Zespole Szkolno-Przedszkolnym nr 3, który ma duży kompleks sportowy, przygotować miejsca dla 120 uchodźców, Krzysztof Jankowski, dyrektor placówki, postanowił, że poprosi w mediach społecznościowych o pomoc mieszkańców Dąbrowy, dzielnicy w której mieści się szkoła.

- Wiele rzeczy otrzymaliśmy z Gdyńskiego Centrum Organizacji Pozarządowych, które gromadzi wszystkie niezbędne artykuły i środki higieniczne – mówi Krzysztof Jankowski, dyrektor ZSP nr 3. - Myślałem o drobnych rzeczach, które pomogą zamienić salę gimnastyczną w namiastkę domu: kapciach, piżamkach dla dzieci, może lampkach nocnych. Potrzebowałem też wolontariuszy i tłumaczy.

Trzy dni później, gdy do Gdyni przyjechał pierwszy pociąg z uchodźcami trzeba było pisać kolejne ogłoszenia: aby zatrzymać ofiarność ludzi dobrej woli. Szkoła opublikowała zdjęcia tymczasowych magazynów wypchanych po sufit: żywność, kosmetyki, środki czystości, podpaski, leki, ubranka, zabawki, wanienki dla niemowląt, wózki dziecięce, łóżeczka, zgrzewki wody, pampersy i pieniądze. Rzeczy najlepszej jakości, czyste, pachnące, nowe. Przez kilka dni wszystko segregowało kilkunastu wolontariuszy, przybyszami natychmiast zaopiekowali się tłumacze, lekarze i nauczyciele ze szkoły, którzy zostawali po godzinach. Trzy transporty z darami pojechały do magazynu w centrum – będą tam czekać na kolejnych przybyszów.

- Musze to powiedzieć: jestem dumny z mieszkańców Gdyni – mówi dyrektor Jankowski. - Aż trudno opisać ogrom dobra, który trafia do naszej szkoły w ostatnim czasie. To pozwala unieść nieszczęście, którego jesteśmy świadkami.

Dyrektor Jankowski chciałby powiedzieć więcej o ludziach, którzy otwierają swoje serca, ale nie może bo cały czas dzwoni jego komórka:

- Mamy mamę z dwójką dzieci, jedno ma dwa lata, nie przestaje płakać, znajdziecie dla nich jakieś dobre miejsce?
- Dzwonię z parafii, przygotowaliśmy pokoje, mogą być osoby starsze, chore, przyślemy po nich transport.
- Mamy dwadzieścia osób, czy możemy ich do Was wysłać?

Krzysztof Jankowski jest jednym z trzech koordynatorów noclegów tymczasowych w mieście – dyżuruje na zmianę z Wojciechem Jankowskim i Konradem Walczakiem: zajmują się rozmieszczeniem osób, które właśnie trafiły do Gdyni. Mają do dyspozycji miejsca w 18 placówkach: szkołach, przystaniach, hostelach i Szkolnym Schronisku Młodzieżowym. Sytuacja jest bardzo dynamiczna, bo uchodźcy napływają nieprzerwanie, kobiety, dzieci, ludzie starsi. Wyczerpani, po kilku dniach podróży, po ucieczce przed bombami, coraz rzadziej z walizkami a coraz częściej z jedną reklamówką. Marzą, aby się umyć i zasnąć. Dzieci płaczą ze zmęczenia. Dlatego miejsca trzeba stale aktualizować, aby były w gotowości: łóżko z czystą pościelą, ciepły posiłek i kubek herbaty.

Dyrektor na wszelki wypadek w gabinecie trzyma koc i poduszkę dla siebie, coraz częściej przybysze docierają nocą.

Choć trudno w to uwierzyć, na sali gimnastycznej jest domowo. Łóżka już posłane, pod oknem dwie starsze panie rozmawiają cicho. Gdy widzą dyrektora dopytują:

- A jak w Kijowie, trzymają się jeszcze?
- A Charków? Tam moich dwóch synów walczy?
- Co wiadomo o moim mieście?

Na sali Nikola Kraljevic i Stanisław Geppert, dwóch tłumaczy – wolontariuszy, stara się porozmawiać z każdym. Przede wszystkim słuchają, czasem pomagają podjąć decyzję co dalej, zanotować kto chce zostać, kto szuka pracy, a kto chce wyruszyć dalej, do Niemiec, do Szwecji. Kto potrzebuje lekarza, czyje dziecko budzi się w nocy z krzykiem a czyje trzeba będzie zapisać do przedszkola i jak to się w Polsce robi.

- To są ludzie na wagę złota, bez nich bylibyśmy bezradni wobec problemów, z jakimi tu się mierzymy – mówi dyrektor.

W rogu sali działa miniprzedszkole: są zabawki, gry i kolorowanki. Wiktoria, Paulina, Adam i Bartek z ósmej klasy przychodzą codziennie, aby zająć dzieciaki zabawą.

- Dzieci przystosowują się szybko, bywa, że przyjeżdżają w środku nocy, na pół śpiący, widzą zabawki i od razu chcą się bawić – mówią nauczyciele.

Inaczej niż dorośli. Coraz więcej z nich nie chce wychodzić na zewnątrz, nie mogą opanować lęku, trudno im uwierzyć, że najgorsze minęło, że są bezpieczni.

W drugim rogu sali stoliki, obok czajnik, kawa, herbata, trochę słodyczy. Można usiąść i porozmawiać. Można powiedzieć o swoich potrzebach – choćby o karcie do telefonu, dyrektor zaraz zorganizuje wyjście do sklepu, grupą, aby było raźniej.

- Zamykam oczy i widzę czołgi jak jadą na ludzi – mów starsza pani i płacze.

Wtedy wkracza Dorota Płotka, na co dzień psycholog szkolny. Jednak odkąd wybuchła wojna częściej korzysta ze swojej drugiej specjalizacji psychotraumatologa.

- Pomagam się uporać z tym co za nimi – mówi. - Ale też staram się przywrócić poczucie bezpieczeństwa, teraz szukam domu dla rodziny z jedenastomiesięcznymi bliźniakami, nie powinni zostawać tu za długo.

Według planu, nikt nie powinien. Miejsca na sali gimnastycznej z założenia są na kilka dni: aby odpocząć po podróży, zjeść coś ciepłego, zgromadzić dokumenty, zastanowić się co dalej. Kolejnym etapem jest dom na dłużej w Gdyni, albo za granicą, szkoła dla dzieci, praca dla dorosłych.

- Bardzo się staramy, aby wychodzili stąd do sprawdzonych miejsc, z kompletem dokumentów, walizką z ubraniami, własnymi kosmetykami, podstawowymi rzeczami oraz konkretnymi planami na przyszłość – mówi dyrektor Krzysztof Jankowski. - Ale przede wszystkim z wiarą, że nie są sami, że pomożemy im wrócić do domu.

Dyrektor znowu musi przerwać, bo wpadli przyjaciele z DarMaru przynieśli kilkanaście kilogramów mięsa, na obiad dla wszystkich i mikrofalówkę, bo ktoś o nią pytał.

Krzysztof Jankowski się uśmiecha: - Zastanawiam się czy istnieje coś czego gdynianie nie przynieśliby tu natychmiast, gdy tylko usłyszeli, że może być potrzebne.