Grecy i gdynianie pamiętają. Odsłonięcie pomnika na Cmentarzu Witomińskim

Na przełomie lat 40. i 50. XX w. do Gdyni przyjechały 2 tys. uchodźców po greckiej wojnie domowej. W sobotę, 23 marca potomkowie Greków odsłonili na Cmentarzu Witomińskim pomnik upamiętniający ich rodziców i dziadków, którzy spoczęli na pomorskich nekropoliach. W uroczystości wzięli udział m.in. Georgios Orfanos – prezes stowarzyszenia Hellada Grecy w Polsce i prezydent Gdyni Wojciech Szczurek.

Biała, antyczna kolumna pod strzelistym iglakiem (wprawdzie nie cyprysem, a tują), wokół powiewające flagi z białym krzyżem na niebieskim tle i biało-niebieskimi pasami. W alei między rzędami grobów witają się ściskając, całując i poklepując ludzie o czarnych włosach i nieco ciemniejszych niż Polacy cerach. „Mała Grecja” spotkała się w sobotnie popołudnie, 23 marca by upamiętnić swych rodziców i dziadków, którzy spoczęli na pomorskich cmentarzach. Od tego dnia skrawek Cmentarza Witomińskiego będzie jak maleńka wysepka na Morzu Egejskim, na którą mogą przybić potomkowie przybyłych do Gdyni uchodźców wojennych po greckiej wojnie domowej przełomu lat 40. i 50. XX wieku.

Kobieta i mężczyzna witają się, obejmując na cmentarzu.

Kobieta i mężczyzna witają się, obejmując na cmentarzu.

Spotkanie „Małej Grecji” na Cmentarzu Witomińskim. Fot. Przemysław Kozłowski

– Cmentarz jest takim miejscem, gdzie wielu ludzi się spotyka, więc chcieliśmy to zorganizować w ten sposób, że będzie jedno miejsce, które będzie upamiętniało wszystkich pochowanych, nie tylko tutaj. Ponieważ pokolenia się zmieniają, trudno żeby każdy pamiętał każdy grób, więc będziemy mieli takie swoje miejsce, że jeżeli ktoś będzie chciał komuś zapalić świeczkę, czy złożyć wiązankę, to będzie jeden punkt, w którym będzie można to zrobić – tłumaczy Georgios Orfanos, prezes stowarzyszenia Hellada Grecy w Polsce, z inicjatywy którego powstał pomnik zaprojektowany przez Dorotę Palimeris.

Rodzice Orfanosa, zwanego przez polskich kolegów Jurkiem – Wasilis i Fotini, też zostali pochowani na Witominie. Ich historię Georgios opowiada w artykule Wolę być Grekiem w Polsce niż Polakiem w Grecji. Jak mówi prezes Hellady, do Gdyni przyjechało około 2 tys. Greków. Dziś żyje tu 3. i 4. pokolenie – około 600 osób o greckich korzeniach.

Tłum ludzi wokół pomnika na cmentarzu.

Grecka społęczność wokół odsłonietego pomnika na Cmentarzu Witomińskim. Fot. Przemysław Kozłowski

W uroczystości odsłonięcia pomnika – antycznej kolumny i tablicy z napisem po polsku i grecku – wziął udział prezydent Gdyni Wojciech Szczurek.

– Bardzo się cieszę, że dzisiaj odsłaniamy ten pomnik, bo też ten pomnik nie tylko dla samych Greków jest ważny, ale myślę, że dla nas gdynian jest dowodem pamięci tego, że do Gdyni na osi czasu zawsze przybywali ludzie z bardzo wielu miejsc - i Polski i świata. W bardzo krótkim czasie zakorzeniali się, stawali się gdynianami. Dzisiaj spotykamy także w gronie naszych znajomych, bliskich osoby, które przybyły, albo ich przodkowie, także z Grecji. Myślę, że dla otwartego, nowoczesnego miasta to taki dowód, że jesteśmy miastem, które czeka na gości, jak trzeba pomaga, ale przede wszystkim tworzy prawdziwy dom – mówi Wojciech Szczurek.

Kobieta zapala świeczkę pod pomnikiem na cmentarzu.

Grecki pomnik będzie miejscem, gdzie każdy będzie mógł zapalić świeczkę w intencji swoich przodków. Fot. Przemysław Kozłowski

– Duża pomoc Urzędu Miasta Gdyni i prezydenta Szczurka, pana Marka Stępy, Wydziału Kultury, który pomagał nam, żeby ten projekt doszedł do skutku. Za co oczywiście bardzo dziękujemy – podsumowuje Georgios Orfanos.