Aktualności

Gdyńskie konserwacje – Cegły cementowe w architekturze Gdyni

Collage ze zdjęć elewacji z cegieł cementowych//fot. MZK i Bartłomiej Ponikiewski

W architekturze modernistycznej szare cegły cementowe stanowiły popularny materiał wykończeniowy elewacji wielu budynków w Polsce.

Cegły cementowe, w przeciwieństwie do cegieł ceramicznych, nie wymagały wypalania i można je było w łatwy oraz tani sposób przygotowywać bezpośrednio na placu budowy. Wystarczyło sporządzić odpowiednią mieszankę z cementu, piasku, wody oraz różnych dodatków i wlać do odpowiednich form. Po związaniu i stwardnieniu materiał nadawał się do użytku. Szare cegły cementowe były chętnie wykorzystywane do wykańczania elewacji wielu budynków modernistycznych Gdyni już pod koniec lat 20. XX w. Stosowano je zarówno do licowania elewacji budynków o nowoczesnej żelbetowej konstrukcji, jak również tych wznoszonych z tradycyjnych czerwonych cegieł.

Szare dekoracyjne płaszczyzny stały się charakterystycznym elementem wyglądu całych zespołów budowlanych takich jak kompleks Zespołu Szkół Zawodowych na Grabowie (ob. Uniwersytet Morski), zespół Etapu Emigracyjnego oraz osiedli mieszkaniowych, np. budynków mieszkalnych zespołu Funduszu Kwaterunku Wojskowego na Oksywiu. W Śródmieściu Gdyni szare cegły cementowe były stosowane rzadziej. Do nielicznych przykładów tego rodzaju należy elewacja budynku siedziby „Polska YMCA” oraz tylna elewacja jednej z kamienic przy ul. Starowiejskiej.

Trwałość cegieł cementowych jest bardzo różna. Zależy to m.in. od jakości użytych do jej produkcji materiałów oraz stopnia narażenia na działanie czynników zewnętrznych. W Gdyni od kliku lat realizowane są z powodzeniem prace konserwatorskie przy elewacjach licowanych szarymi cegłami cementowymi. Wypracowane sposoby restauracji, polegające m.in. na uzupełnianiu ubytków cegieł i spoin z wykorzystaniem tradycyjnych technik i materiałów przygotowywanych na bieżąco na budowie, umożliwiają skuteczną naprawę i przynoszą pozytywne efekty estetyczne.

Część wejściowa do głównego budynku przedwojennego Zespołu Szkół Zawodowych przy ul. Morskiej 79 - unikatowy w skali kraju przykład dekoracji elewacji z szarych cegieł cementowych

Aula Uniwersytetu Morskiego przy ul. Morskiej 81-87

Detal elewacji Auli Uniwersytetu Morskiego przy ul. Morskiej 81-87 po pracach restauratorskich

Uniwersytet Morski przy ul. Morskiej 81-87, elewacja przed pracami konserwatorskimi

Jeden z budynków Etapu Emigracyjnego na Grabówku z lat 30. XX w.

Siedziba „Polska YMCA” przy ul. Żeromskiego 26 z przełomu lat 40. i 50. XX

Detal elewacji budynku siedziby „Polska YMCA” przy ul. Żeromskiego 26, okienka klatki schodowej

Przygotowanie masy cementowo-piaskowej i uzupełnianie ubytków cegieł na elewacji Uniwersytetu Morskiego.

Elewacja tylna kamienicy przy ul. Starowiejskiej 52, jedynej kamienicy w Śródmieściu o takim wykończeniu elewacji po pracach konserwatorskich

Opracowanie tekstu: Biuro Miejskiego Konserwatora Zabytków.
Zdjęcia: Biuro MKZ i Bartłomiej Ponikiewski

Opublikowano: 20.10.2020 10:09
Autor: Karolina Szypelt (karolina.szypelt@gdynia.pl)
Zmodyfikowano: 20.10.2020 19:35
Zmodyfikował: Redakcja portalu Gdynia.pl