Żegnamy Karola Śliwkę

Dzisiaj nad ranem w wieku 85 lat zmarł Karol Śliwka, grafik, autor wielu kultowych znaków graficznych, plakatów czy etykiet, które na stałe wpisały się w kanon polskiego projektowania graficznego. Prezentujemy biografie artysty.

- Trudno przecenić wpływ, jaki Karol Śliwka wywarł na kształt kultury wizualnej polskiej codzienności — mówi Dorota Lewandowska z Muzeum Miasta Gdyni i dodaje — W naszych wspomnieniach trwać będzie jako czarujący, pełen poczucia humoru i dystansu do siebie człowiek. Gościnny, szczery, serdeczny, z otwartym umysłem i „błyskiem w oku” – takim dał się nam poznać.

Karol Śliwka urodził się 16 października 1932 roku w Harbutowicach pod Skoczowem w rodzinie wyznania Ewangelicko-Augsburskiego, jako drugie dziecko Pawła i Marianny z Wojnarów. Będąc uczniem szkoły powszechnej Karol Śliwka rozpoczął wieczorowy kurs Szkoły Malarstwa, Rzeźby i Grafiki w Bielsku. Następnie dostał się do Państwowego Liceum Technik Plastycznych, które ukończył z tytułem technika rzeźbiarsko-kamieniarskiego. Maturę zdał wbrew woli ojca, który chciał, by najstarszy syn przejął gospodarstwo. Śliwka kontynuował edukację artystyczną na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie i w 1959 roku obronił dyplom w pracowni profesora Eugeniusza Eibischa. Po studiach artysta pozostał w Warszawie i ożenił się z Aliną Walczak, śpiewaczką operową.

Debiutem dla Karola Śliwki był udział w ogólnopolskim konkursie na projekty graficzne opakowań papierosów, ogłoszonym w 1957 roku. Otrzymał w nim pierwszą nagrodę za opakowanie papierosów „Syrena”. Pierwszy znak zaprojektował w 1962 roku w ramach ogólnopolskiego konkursu na znak Wydawnictw Naukowo-Technicznych. Choć nie zdobył nagrody, wydawnictwo wybrało do realizacji właśnie jego projekt. Zaczął brać udział w licznych ogólnopolskich konkursach, często zdobywając po kilka nagród i wyróżnień w ramach jednego konkursu.

Realizował projekty opakowań, znaczków pocztowych, okładek, plakatów i etykiet. W 1969 roku zdobył Złoty Medal na Ogólnopolskim Biennale Plakatu w Katowicach. Zwycięski projekt „Październik – miesiącem oszczędności” stał się pierwowzorem dla jednego z najbardziej rozpoznawalnych w Polsce znaków – znaku PKO w formie literniczej skarbonki z wpadającą złotówką. Śliwka stał się ekspertem w dziedzinie projektowania graficznego. Był doradcą artystycznym w zakładzie projektowania opakowań Spółdzielni „Znak” i członkiem wielu komisji artystycznych – Komisji Estetyki Opakowań przy Ministerstwie Przemysłu Lekkiego, Komisji Opakowań przy Zarządzie Głównym ZPAP, Ministerstwa Kultury i Sztuki, Pracowni Sztuk Plastycznych.

Zaprojektował ponad 400 znaków graficznych, które kształtowały i nadal kształtują kulturę wizualną polskiej codzienności. Jego prace do dziś funkcjonują w przestrzeni publicznej, a twórczość inspiruje kolejne pokolenie grafików. W prestiżowej publikacji „Logo Modernism” Jensa Müllera i Juliusa Wiedemanna, wydanej w 2015 roku przez Taschen, Śliwka znalazł się wśród ośmiu najwybitniejszych twórców znaków graficznych. Ma w swoim dorobku ponad 100 nagród w dziedzinie znaków graficznych, plakatów i opakowań.

Wystawa „Karol Śliwka. Polskie Projekty Polscy Projektanci" jest aktualnie prezentowana w Muzeum Miasta Gdyni.