Jak pracuje Urząd Miasta Gdyni i miejskie jednostki w majowy weekend? Sprawdź komunikat dla mieszkańców
Co nowego

„To nie na darmo” - tablica z nadziei i krwi

Na fasadzie gdyńskiego ratusza pojawiła się tablica pamiątkowa przypominająca o tym, że budynek ten był ważnym, historycznym miejscem podczas wydarzeń Grudnia '70 // fot. Karol Stańczak

Na fasadzie gdyńskiego ratusza pojawiła się tablica pamiątkowa przypominająca o tym, że budynek ten był ważnym, historycznym miejscem podczas wydarzeń Grudnia '70 // fot. Karol Stańczak

Budynek Urzędu Miasta Gdyni przy al. Marsz. Piłsudskiego był milczącym świadkiem wielu historycznych wydarzeń. W grudniu 1970 roku stał się najpierw miejscem nadziei dla protestujących, a później ich kaźni. Aby o tym przypomnieć, na fasadzie gdyńskiego ratusza umieszczono pamiątkową tablicę. Jej uroczyste odsłonięcie odbyło się w 50. rocznicę tamtych wydarzeń. 


Gdyński magistrat widział niejedno. W latach 30. mieścił się w nim Komisariat Rządu. Z kolei w czasie okupacji był siedzibą lokalnych, niemieckich przywódców. Potem rządy w Polsce objęły władze komunistyczne, a budynek stał się Prezydium Miejskiej Rady Narodowej. To tutaj udali się protestujący w grudniu 1970 roku robotnicy. Rozegrały się wtedy wydarzenia, których pamięć jest wciąż żywa. 15 grudnia - po raz pierwszy w czasach PRL-u komunistyczne władze podjęły rozmowy z reprezentacją pracowników strajkujących zakładów pracy. Negocjacje dawały protestującym nadzieję na zmiany. Niestety, dwa dni później doszło do grudniowej masakry. Milicja i wojsko nie tylko zaatakowały idących do pracy, bezbronnych robotników. W różnych miejscach miasta organizowano łapanki. Schwytani byli zapędzani do prezydium, gdzie milicjanci ich katowali.



O dwóch wymienionych wyżej grudniowych wydarzeniach będzie teraz przypominać tablica pamiątkowa umieszczona na fasadzie budynku Urzędu Miasta przy. al. Marsz. Piłsudskiego, obok głównego wejścia. W czwartek, 17 grudnia, w 50. rocznicę wydarzeń Grudnia '70 wspólnie odsłonili ją: prezydent Gdyni Wojciech Szczurek, Joanna Zielińska - przewodnicząca Rady Miasta, Marek Stępa - naczelnik Wydziału Ochrony Dziedzictwa Urzędu Miasta Gdyni, Krzysztof Dośla - przewodniczący Regionu Gdańskiego NSZZ Solidarność oraz bp Zbigniew Zieliński - biskup pomocniczy archidiecezji gdańskiej.

– Dokładnie w 50. rocznicę wydarzeń grudniowych odsłaniamy tablicę, która przypomina, że także gdyński ratusz był bardzo ważnym, historycznym miejscem tamtych tragicznych wydarzeń. Tu, w podziemiach ówczesnej Miejskiej Rady Narodowej komuniści urządzili katownię. Tutaj męczyli gdynian wyłapywanych na ulicach naszego miasta. Jednak w tym budynku miały też miejsce pierwsze, historyczne rozmowy między protestującymi a władzą. Stały się one wzorem do tego, jak budować strategię walki o wolność w sierpniu 1980 roku. Tutaj zrodziła się idea, która doprowadziła do zwycięstwa Sierpnia i torowała drogę do wolności Polski. Dlatego odsłaniamy tę tablicę jako wieczne przypomnienie tamtych historycznych wydarzeń – mówi Wojciech Szczurek, prezydent Gdyni.

W uroczystości wzięli również udział m.in.: parlamentarzyści, samorządowcy - prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz i prezydent Sopotu Jacek Karnowski oraz przedstawiciele Solidarności.

Tablicę poświęcił i wspólną modlitwę poprowadził bp Zbigniew Zieliński - biskup pomocniczy archidiecezji gdańskiej.
Tablicę odsłonili wspólnie: (od prawej): Wojciech Szczurek - prezydent Gdyni, Krzysztof Dośla - przewodniczący Regionu Gdańskiego NSZZ Solidarność, bp Zbigniew Zieliński - biskup pomocniczy archidiecezji gdańskiej, Marek Stępa - naczelnik Wydziału Ochrony Dziedzictwa Urzędu Miasta Gdyni oraz Joanna Zielińska - przewodnicząca Rady Miasta Gdyni // fot. Karol StańczakTablicę odsłonili wspólnie: (od prawej): Wojciech Szczurek - prezydent Gdyni, Krzysztof Dośla - przewodniczący Regionu Gdańskiego NSZZ Solidarność, bp Zbigniew Zieliński - biskup pomocniczy archidiecezji gdańskiej, Marek Stępa - naczelnik Wydziału Ochrony Dziedzictwa Urzędu Miasta Gdyni oraz Joanna Zielińska - przewodnicząca Rady Miasta Gdyni // fot. Karol Stańczak

Szerzej o wydarzeniach z 15 i 17 grudnia


15 grudnia rozpoczął się strajk gdyńskich stoczniowców. Domagali się oni godziwych warunków życia, podniesienia płac i cofnięcia wprowadzonych tuż przed Świętami podwyżek cen żywności. Chcieli zmian, które mogli im zapewnić jedynie rządzący. Dlatego udali się pod budynek Komitetu Miejskiego PZPR, jednak pierwszy sekretarz nie chciał z nimi rozmawiać i ukrył się w sztabie Marynarki Wojennej. Wtedy demonstranci przeszli pod Prezydium Miejskiej Rady Narodowej. Z balkonu zwrócił się do nich Jan Mariański – ówczesny przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej, który uznał protest za legalny i zaproponował rozmowy z przedstawicielami strajkujących zakładów pracy. Rozpoczęły się negocjacje. Mariański podpisał porozumienie z protestującymi robotnikami. Zawierało ono szereg punktów o charakterze socjalnym. Wśród postulatów znalazły się m.in. podwyżki płac oraz obniżka cen żywności. To wydarzenie dało ludziom nadzieję, że wszystko idzie ku lepszemu. Po negocjacjach wiele sobie obiecywano, mimo że przewodniczący Miejskiej Rady Narodowej niczego nie zagwarantował. Powiedział tylko, że przekaże postulaty strajkujących do Gdańska i Warszawy.

Dwa dni później stało się jasne, że komunistyczne władze się nie ugną.

17 grudnia 1970 roku robotnicy ruszyli do pracy, do stoczni, po tym jak dzień wcześniej w wystąpieniu telewizyjnym ówczesny wicepremier Stanisław Kociołek nawoływał ich do powrotu do pracy. O poranku przy wiadukcie obok stacji SKM Gdynia Stocznia wojsko i milicja zaczęły do nich strzelać. Wiele osób zostało zabitych lub rannych. Wzburzeni robotnicy ruszyli w pochodzie ulicami Gdyni pod Prezydium Miejskiej Rady Narodowej. Milicja w różnych częściach miasta organizowała łapanki. Sprawdzano też ręce przypadkowych przechodniów. Wszystkich, których dłonie były zabrudzone, aresztowano jako podejrzanych o udział w starciach. Schwytane osoby zapędzano do prezydium, gdzie byli katowani. Urządzano im też ścieżki zdrowia i torturowano. Niektóre osoby zostały wtedy trwale okaleczone.

Galeria zdjęć

ikona Pobierz galerię
  • ikonaOpublikowano: 17.12.2020 22:09
  • ikona

    Autor: Magdalena Czernek (magdalena.czernek@gdynia.pl)

  • ikonaZmodyfikowano: 17.12.2020 23:53
  • ikonaZmodyfikował: Magdalena Czernek
ikona

Najnowsze