Zapraszamy jerzyki na Karwiny

W Gdyni powstała pierwsza wieża dla jerzyków!

Po konsultacjach z ornitologami na działce geodezyjnej nr 621 obręb 17 Karwiny, znajdującej się przy ulicy Buraczanej, stanęła wieża lęgowa dla ptaków z gatunku jerzyk (Apus apus).

Konstrukcja o wysokości 9,5 m, wyposażona w system wabienia zasilany ogniwami fotowoltaicznymi, umożliwia złożenie jaj i wychowanie młodych 16-tu rodzinom jerzykowym.

                             Fot. 1. Miejsce lokalizacji wieży dla jerzyków.

JERZYK (Apus apus) to rzadki ptak, podlegający ścisłej ochronie prawnej, związany z krajobrazem starówek miast i wysokich blokowisk, które prawdopodobnie przypominają mu pierwotne środowisko występowania - surowe skały. Gniazduje na poddaszach, w głębokich szczelinach ścian budynków, w otworach wentylacyjnych, a nawet pod dachówkami budynków. Na lęgi przylatuje z ciepłym wiatrem w pierwszej połowie maja, a opuszcza nasz kraj w drugiej połowie sierpnia. Zimę spędza w południowej Afryce. Jest jednym z najszybszych ptaków - potrafi latać z prędkością 120 km/h. Żywi się owadami chwytanymi w locie (w tym komarami). Potrafi ich zjeść kilkanaście tysięcy w ciągu jednego dnia. Jerzyki spędzają około 10 miesięcy w roku w powietrzu - żerują, śpią i kopulują w locie.
Więcej na temat jerzyków tutaj.

Od wielu lat Karwiny maja własną populację jerzyków, które zawsze wracają do swoich miejsc lęgowych. Zwłaszcza ich wieczorne głosy wydawane podczas lotu wokół miejsc gniazdowania (budynków) są unikalną częścią klimatu tej dzielnicy. Wysokie bloki z licznymi otworami i szczelinami zapewniały kiedyś dostateczną ilość miejsc gniazdowych, jednakże prowadzone w ostatnich latach prace termomodernizacyjne znacznie ograniczyły ich dostępność w większości remontowanych budynków. Ocieplanie budynków oraz nowoczesne budownictwo regularnie pozbawia jerzyki zakamarków, w których mogłyby gniazdować.

Pierwsza na terenie miasta Gdyni WIEŻA LĘGOWA stanowi alternatywę dla jerzyków z Karwin i okolic, które utraciły swoje miejsca gniazdowe lub szukają nowego mieszkania, by pierwszy raz złożyć tu jaja. Taki obiekt, specjalnie dedykowany jerzykom, stanowi jedną z form kompensacji utraconych miejsc lęgowych. Wieża składa się z kompleksu niewielkich budek lęgowych specjalnie przystosowanych do zasiedlenia przez jerzyki, odpowiednio ocieplonych oraz zabezpieczonych przed wilgocią i przegrzaniem. W celu zachęcania ptaków do skorzystania z nowego lokum, z głośnika ukrytego w wieży mogą być emitowane nagrania głosów dorosłych ptaków. W gdyńskiej wieży może zamieszkać do 16-tu par jerzyków i co roku bezpiecznie i komfortowo wychowywać młode.

U podnóża wieży wysiana została kwietna łąka. Liczne gatunki roślin kwiatowych wysiane z nasion traw i kwiatów zebranych m. in. na terenie Parku Pałacowego w Białowieskim Parku Narodowym, przyciągają roje zapylaczy, takich jak: pszczoły, trzmiele, motyle dzienne i nocne oraz chrząszcze. Owady znajdują tu pokarm, którego brakuje na typowych, osiedlowych trawnikach Karwin.

Szczegółowy opis wykonanych prac:

Badania gruntu potwierdzajace możliwość instalacji wieży w wybranym miejscu
W ramach projektu na działce geodezyjnej nr 621 obręb 17 Karwiny, znajdującej się przy ulicy Buraczanej, wykonano badania gruntu, które potwierdziły możliwość instalacji wieży dla jerzyków w tym miejscu. Badania posłużyły inżynierowi budowlanemu do zaprojektowania stopy fundamentowej odpowiedniej dla badanego miejsca.

Projekt budowlany dla wieży lęgowej
Wykonano projekt budowlany, zawierający m.in. projekt konstrukcyjny, elektryczny oraz projekt zagospodarowania terenu.

Fundament wraz z uziemieniem
Wykonano stopę fundamentową, na której został zainstalowany słup wraz z budkami dla jerzyków. Jednocześnie wykonano instalację uziemiającą.

Fot. 2. Wykop pod fundament.

Fot. 3. Zbrojenie fundamentu.

Fot. 4. Betonowanie fundamentu.

Fot. 5. Gotowa stopa fundamentowa przed zasypaniem.

Słup stalowy
Na wykonanej wcześniej stopie fundamentowej zamontowano słup stalowy.

Fot. 6. Słup przed montażem.

Fot. 7. Montaż słupa na fundamencie.

Fot. 8. Montaż słupa na fundamencie.

Zestaw budek dla jerzyków
Zainstalowany zestaw składa się z kompleksu niewielkich budek lęgowych specjalnie przystosowanych do zasiedlenia przez jerzyki, odpowiednio zaizolowanych termicznie oraz zabezpieczonych przed wilgocią. Dodatkowo wszystkie nisze gniazdowe zostały wypełnione żwirem o różnej granulacji, co uniemożliwi przemieszczanie się jajom złożonym w gniazdach przez jerzyki.

Fot. 9. Zestaw budek dla jerzyków przed montażem.

Rys. 1. Konstrukcja wieży

                                         Fot. 10. Wolontariusz wypełniający nisze gniazdowe żwirem.

Fot. 11. Montaż zestawu budek dla jerzyków.

Fot. 12. Montaż zestawu budek dla jerzyków.

Fot. 13. Montaż zestawu budek dla jerzyków.

System wabienia jerzyków
W celu zachęcenia ptaków do skorzystania z nowego lokum zainstalowano elektroniczny układ do wabienia jerzyków z autonomicznym zasilaniem. Część elementów systemu wabienia (głośnik i panele fotowoltaiczne PV) jest zintegrowana z zestawem budek.
Na dachu zainstalowano 2 małe panele fotowoltaiczne, które ładują akumulator zasilający system dźwiękowego wabienia jerzyków. Elementy te są połączone z układem elektronicznym za pomocą kabla biegnącego wewnątrz słupa stalowego.

Fot. 14. Lokalizacja elementów systemu wabienia.

Autonomiczne zasilanie ze źródeł energii odnawialnej (promienie słoneczne) umożliwia odtwarzanie dźwięków przez 8 godzin dziennie. System odtwarza dostarczone sekwencje dźwiękowe z nagraniami jerzyków w wybranych godzinach, których układem można zdalnie sterować.

Wieża jest gotowa do zasiedlenia i zaprasza jerzyki na Karwiny!

Realizowany przez Gdynię projekt powstał przy współpracy z Ogólnopolskim Towarzystwem Ochrony Ptaków, Fundacją REMIZA i uzyskał dofinansowanie ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Lasów Państwowych.

Nazwa zadania:
"Zapraszamy jerzyki na Karwiny" - budowa wieży dla jerzyków w Gdyni
Koszt kwalifikowany: 34 761,00 zł
Dofinansowanie ze środków WFOŚiGW w Gdańsku: 25 000,00 zł

Zadanie to zostało dofinansowane ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku w ramach konkursu na zadania z zakresu ochrony przyrody województwa pomorskiego (edycja 2017).

Strona WWW WFOŚiGW w Gdańsku: www.wfosigw.gda.pl

Opublikowano: 12.07.2017 17:53
Autor: Agata Lipińska (a.lipinska@gdynia.pl)
Zmodyfikowano: 02.11.2017 13:32
Zmodyfikował: Agata Lipińska