SŁOWNICZEK

Abrazja- niszcząca działalność fal morskich na wybrzeżach. na przykład podcinanie przez kipiel dolnej części stoku, a obrywanie się górnej

Amonity- kopalne amonity i łodzikowate mają zwinięte muszle podzielone na wiele komór. Tylko ostatnia (tzw. mieszkalna) przy ujściu muszli była zajęta przez zwierzę. W miarę wzrostu przemieszczało się ono do przodu, dobudowując kolejną przegrodę z tyłu ciała. Komory były wypełnione cieczą i gazem, których proporcje zwierzę zmieniało za pomocą rurkowatego syfonu. W ten sposób mogło regulować swoją pływalność i zmieniać głębokość zanurzenia.

Belemnity- wymarłe głowonogi, należące do Dibranchiata, najbardziej zbliżone do Spirulidae, o skorupie prostej lub wygiętej. Panują w liasie aż do białej kredy. Nazywane strzałkami piorunowymi lub piorunowcami.

Biosfera– sfera życia, w której bytują wszystkie żyjące na Ziemi organizmy roślinne i zwierzęce. Obejmuje dolną część atmosfery do wys. 10-15 km, wszystkie wody słodkie i śródlądowe (o temp.75^oC) oraz oceaniczne do głębokości ponad 10 km, a także powierzchniowe warstwy skorupy ziemskiej.

Czerwone księgi– międzynarodowe lub krajowe rejestry i wykazy rzadkich, ginących lub zagrożonych gatunków roślin i zwierząt

Degradacja– (np. gleby) obniżenie się lub całkowita utrata (dewastacja) wartości użytkowej gleby w wyniku niekorzystnych zmian rzeźby terenu, zanieczyszczeń, warunków wodnych i szaty roślinnej

Detergenty- ogólna nazwa środków piorących, myjących i czyszczących. Wraz ze ściekami poprzez oczyszczalnie lub bezpośrednio trafią do rzek i zbiorników wodnych. Zawierają fosforany, które przyczyniają się do eutrofizacji wody.

Ekologia– nauka o zależnościach i wzajemnych wpływach między organizmami lub ich zespołami, a żywym (biotycznym) lub martwym (abiotycznym) środowiskiem, w którym występują

Ekosystem-podstawowa funkcjonalna jednostka ekologiczna: układ utworzony przez wszystkie organizmy zasiedlające dany obszar i tworzące zespół biotyczny wraz z ich środowiskiem abiotycznym. Wszystkie elementy ekosystemu pozostają we współzależności i warunkują się wzajemnie przez oddziaływanie organizmów żywych na ich siedlisko i siedliska na występujące w nich organizmy oraz przez wzajemne oddziaływanie współwystępujących gatunków roślin i zwierząt

Erozja- proces mechanicznego niszczenia powierzchni skorupy ziemskiej i gleb pod wpływem działania wody(deszcz, wody płynące, fale morskie-erozje wodne),wiatru(wywiewanie cząsteczek podłoża-erozje wietrzne),lodowców połączony z przenoszeniem produktów niszczenia

Klif- urwisko brzegowe, stroma, nieraz pionowa ściana brzegu morza lub jeziora, utworzona w wyniku ścierania podłoża skalnego przez okruchy skalne ustawicznie przemieszczane przez nurt rzeczny, prądy morskie, falowanie, wiatr, lodowiec lub abrazję.

Kwaśne opady - opady atmosferyczne o odczynie niższym od pH = 5.63. Powodują wymieranie lasów, zniszczenia zabytków kultury oraz straty w gospodarce na skutek korozji.

Ochrona środowiska – to zespół działań umożliwiających przywrócenie stanu równowagi przyrodniczej lub zaniechanie działań umożliwiające zachowanie tej równowagi.

Odpady – zużyte przedmioty oraz substancje stałe, a także nie będące ściekami substancje ciekłe, powstające w związku z bytowaniem człowieka lub działalnością gospodarczą, nieprzydatne w miejscu lub czasie, w którym powstały i uciążliwe dla środowiska.

Odpady niebezpieczne – odpady, które ze względu na swoje pochodzenie, skład chemiczny, biologiczny, inne właściwości lub okoliczności stanowią zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego lub środowiska przyrodniczego, objęte są listą Ministra Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa.

Stanowiska dokumentacyjne przyrody nieożywionej to nie wyodrębniające się na powierzchni ziemi lub możliwe do udostępnienia, ważne pod względem naukowym i dydaktycznym, miejsca występowania formacji geologicznych, nagromadzeń skamieniałości lub tworów mineralnych oraz fragmenty eksploatowanych i nieczynnych wyrobisk powierzchniowych i podziemnych.

Trylobity- nazwa trylobity (trójpłatowce) została nadana tym zwierzętom, gdyż ich pancerze składają się z trzech wyraźnych części - płatów. Odnóża i ciało miękkie ukryte pod pancerzem bardzo rzadko zachowują się jako skamieniałości. Trylobity można znaleźć w skałach uformowanych od kambru do permu (590-250 mln lat temu)-właśnie wtedy żyły.

DO GÓRY