"Batory" wraca do Gdyni

Makieta MS Batory będzie częścią wystawy stałej Muzeum Emigracji w Gdyni. Osoby odwiedzające placówkę będą mogły zobaczyć nie tylko sylwetkę jednostki, ale i zajrzeć w jego wnętrza, zobaczyć warunki, w jakich podróżowano. Rekonstrukcja ma przybliżyć statek nie tylko od strony z jakiej znali go pasażerowie, ale również tej, z której mogła go poznać tylko jego załoga.

W sobotę 17 stycznia 2015 r. elementy wielkogabarytowej makiety słynnego transatlantyku zostały przetransportowane do siedziby Muzeum Emigracji w Gdyni. Tutaj, w przestrzeni wystawy stałej rozpocznie się ich montaż oraz dalsze prace modelarskie. Ponad czterotonowa konstrukcja w skali 1:10 oraz odwzorowanie szczegółów na podstawie pozyskiwanych przez lata dokumentów czynią to przedsięwzięcie unikalne w świecie muzealnictwa. Ponad dwadzieścia osób pracuje nad makietą tak, jak budowany byłby prawdziwy statek - pełny kadłub mógłby nawet unosić się na powierzchni wody.

Projekt jest realizowany przez, wyłonioną w drodze zamówienia publicznego, firmę MIT Management. Nad wiernym oddaniem statku pracują specjaliści z zakresu okrętownictwa i modelarstwa. Zbudowano już kadłub, teraz odtwarzane są nadbudówki i wyposażenie „Batorego". Droga do stworzenia makiety legendarnego statku była długa i wiodła przez wiele miejsc w Polsce, Europie i na świecie. Aby dotrzeć do dokumentacji technicznej statku konieczne były dokładne kwerendy m.in. w archiwach włoskich i amerykańskich. Nieocenioną pomocą byli również pasjonaci historii polskiej floty. Dzięki zaangażowaniu wielu osób udało się zlokalizować i pozyskać odbitki planów ze stoczni w Monfalcone we Włoszech, gdzie w 1935 roku zwodowany został MS Batory. W rezultacie poszukiwań, Muzeum jest dziś w posiadaniu dużej kolekcji obiektów, pamiątek i dokumentów dotyczących aspektów technicznych tego statku.

Ogromnym wyzwaniem jest odtwarzanie wybranych fragmentów wnętrza jednostki. Pomocne okazały się tu bogate zbiory przekazane w depozyt Muzeum Emigracji przez Janusza Ćwiklińskiego - syna kpt. Jana Ćwiklińskiego, dowodzącego jednostką w latach 1946-1953. Niestety, do dziś nie zachowały się żadne kolorowe fotografie z przedwojennych sal i kajut „Batorego". W odtwarzaniu wystroju wyjątkowych wnętrz statku - projektowanych w swoim czasie przez wybitnych artystów i nie bez powodu nazywanych pływającymi salonami sztuki - nieocenione były drobiazgowe analizy znawców tematyki morskiej. Przy rekonstrukcjach dobierano materiały takie same lub odzwierciedlające te wykorzystane przed dziesięcioleciami. Dotyczy to zarówno faktur, jak i barw wykorzystywanych przez ówczesnych dekoratorów. Wiele detali może być zaskoczeniem dla widzów.

Goście Muzeum Emigracji w Gdyni będą mogli podziwiać makietę z kilku miejsc. Ze względu na jej rozmiary wzniesiono specjalną antresolę, która umożliwi dokładne obejrzenie pokładu z góry. To, jak wyglądała podróż, przybliżą filmy oraz fotografie wykonane przez dziesięciolecia służby „Batorego". Statek wpisał się szczególnie trwale w historię samej Gdyni, dlatego odegra ważną rolę na wystawie. Będzie tu klamrą spinającą dzieje emigracji z ziem polskich w czasach międzywojnia i trudnych lat powojennych. Do dziś dla wielu osób pozostaje on symbolem łączności Polski z Ameryką Północną i tamtejszą Polonią. Jedyny polski przedwojenny transatlantyk, który po II wojnie światowej kontynuował oceaniczne rejsy z Gdyni i miał wielkie znaczenie dla pokoleń polskich emigrantów, już niedługo pomoże opowiedzieć ich historię. Ekspozycja, której elementem jest rekonstrukcja „Batorego", zostanie udostępniona wraz z otwarciem placówki na przełomie maja i czerwca 2015 roku. Koszt makiety to 1.765.050 zł brutto.

fot. D. Jagodziński / Muzeum Emigracji w Gdyni