Rodzina powinna być dla każdego dziecka miejscem bezpiecznym, gdzie może ono popełniać błędy, przyznać się do słabości i niepowodzeń, a przede wszystkim pozwalać sobie na bycie sobą. Dziecko żyjące w rodzinie, gdzie rodzic bądź oboje piją, przyjmują narkotyki, zdane jest na siebie. Choć może wydawać się, że jeden z rodziców - ten trzeźwy - rekompensuje braki drugiego, to pustki emocjonalnej, jaką odczuwa dziecko, nic nie wypełni. Ponieważ w rodzinie panuje chaos, nieprzewidywalność, nie ma poczucia bezpieczeństwa i stałości, dziecko przeżywa nieustanny niepokój i napięcie. Nie pozwala sobie na spontaniczność, lekkość i naturalność. Powoduje to u niego sztywność myślenia i działania. Dziecko przyjmuje w rodzinie pewne role, a tym samym pełni pewne funkcje w rodzinie. Pomaga mu to wytrwać w trudnych rodzinnych warunkach. Aby zaspokoić potrzebę miłości i opieki, odkrywa „sposoby bycia", przy pomocy których stara się zaspokoić te potrzeby. Dziecko w sposób nieświadomy, intuicyjny wchodzi w określoną rolę, która również pozwala odciągnąć uwagę od pijącego rodzica i skupić uwagę na dziecku. Można wyróżnić cztery role, które dziecko przyjmuje, żeby również wytrwać w trudnych warunkach rodzinnych.Zagubione dziecko jest przeważnie nieśmiałe, ale samodzielne, niezależne, nie udziela się, trzyma się na uboczu, jest zamknięte w sobie. Jego rola polega na ulżeniu rodzinie dysfunkcyjnej, gdy pojawia się kolejne dziecko. Staje się „niewidzialne", nie chce stwarzać problemów. Szuka pociechy w obcowaniu z samym sobą, nie zwraca uwagi na siebie, tworzy świat fantazji, gdzie wszystko jest doskonałe i bezpieczne, jest posłuszne, zorganizowane. Cierpi na choroby związane ze stresem, brakuje mu umiejętności nawiązywania bliskich związków. Ma w sobie przekonanie, że nie liczy się dla innych, może polegać tylko na sobie, jest nic nie warte, nikt go nigdy nie zobaczy i nie usłyszy. Żeby nie przestać istnieć i aby rodzice go zauważyli, popada w choroby. Czuje, że jest niedobre, pokrzywdzone, zagniewane, samotne i do niczego.Dziecko w roli bohatera pełni rolę dorosłego w rodzinie. Jego zadaniem jest dostarczanie rodzinie poczucia wartości, dumy, sukcesu. Pozwala utrzymać przekonanie rodziny i innych, że nie jest aż tak źle, skoro jest w niej dziecko mądre, rozsądne, odpowiedzialne. Dziecko w tej roli robi dobre wrażenie, jest tzw. dobrą duszą, rozważne, lubiane, dąży za wszelką cenę do osiągnięć, nie ulega emocjom. Jest pełne poświęcenia, opiekuje się innymi, potrzeby innych stawia przed swoimi. Jest przedwcześnie dorosłe, posłuszne, sztywno przestrzega reguł, bierze wszystko na rozum. Poszukuje akceptacji, jest wiecznie niezadowolone ze swoich osiągnięć, dla niego jutro jest ważniejsze niż dzisiaj - przewiduje, planuje, jest w ciągłym napięciu i nie potrafi odpoczywać. Jego osiągnięcia mają zrekompensować brak opieki rodzicielskiej. Ma przekonanie, że musi się samemu uporać ze wszystkim, nigdy nie daje za wygraną, nie wolno mu popełniać błędów. Czuje się nieszczęśliwy, skrzywdzony, zły, przestraszony, winny, nienadający się do niczego. Przedstawione powyżej role to dwie spośród czterech charakterystycznych ról, które przyjmują dzieci. W kolejnym artykule przyjrzymy się innym rolom dzieci. Przyjmowane przez dzieci role w dzieciństwie stanowią pewnego rodzaju pancerz ochronny, ale już w dorosłym życiu przeszkadzają i utrudniają budowanie dobrych, trwałych relacji z ludźmi czy znalezieniu i utrzymaniu satysfakcjonującej pracy zawodowej.Ośrodek Profilaktyki i Terapii Uzależnień ul. Reja 2a, tel. 58 621 61 35 udziela pomocy osobom, które wychowywały się w rodzinie z problemem alkoholowym. Opublikowano: 19.03.2015 00:00 Autor: Małgorzata Omachel - Kwidzińska (m.omachel@gdynia.pl)